De vogel gaat altijd voor

Sommige vogelfotografen willen zoveel mogelijk soorten vastleggen. Ze reizen stad en wereld af om te scoren. Nu we ons vertier vooral rondom huis moeten zoeken, is het een uitdaging om extra werk te maken van een merel, huismus of koolmees. Creëer een leuke setting en probeer een originele foto te maken. Zeker in je eigen tuin zijn de mogelijkheden onbeperkt. Bloempotten, tuinkabouters, oude fotocamera, maar ook een gieter, fraaie bloesemtak of mooie boomstronk – alles is toegestaan.

De meeste vogelfotografen beperken zich niet tot vogels, maar vinden het ook leuk om landschappen, bloemen, paddenstoelen en insecten te fotograferen. Alleen, al die spullen die je dan nodig hebt…! Een camera, groothoeklens en kleine telelens voor landschappen, macrolens voor dichtbijfotografie en telelens voor vogels en ander wild. Reserve-accu, setje filters, reflectieschermpje enzovoorts. Voordat je het weet sjouw je vele kilo’s aan materiaal mee. Er zijn oneindig veel type fototassen voor al je spullen. Waterdicht en bestand tegen schokken is het adagium. Zelf bedenk ik voordat ik op stap ga, wat ik wil fotograferen. Vogels? Dan alleen de grote telelens mee. Bloemen? Dan kies ik de macrolens. Het dwingt je om alle mogelijkheden uit een lens te halen en het voorkomt dat je alleen maar in de weer bent met je lenzen. Belangrijkste reden: het scheelt een heleboel gesjouw.

Als vogelfotograaf kun je een aantal zaken naar eigen hand zetten, door bijvoorbeeld vogels naar een bepaalde locatie te lokken. Maar uiteindelijk bepalen vogels zelf waar en wanneer ze ergens te zien zijn. Zo zoek ik ’s winters de polder op om ganzen te fotograferen en in het voorjaar de weidevogels. In de lente verblijven blauwborst en kleine karekiet in het moerasgebied buiten ons dorp. ’s Zomers komen stadsvogels drinken in mijn tuin. Kortom, kies het juiste moment en plaats om gewenste soorten te fotograferen. Op waarneming.nl kun je zien waar een bepaalde soort zit. Zo houd ik ’s winters de website in de gaten om te zien of er pestvogels in de buurt zijn.

Ethiek is een belangrijk aspect in de vogelfotografie. Eerder al zagen we dat nestfotografie in de meeste gevallen not done is. De kans dat een vogel verstoord wordt is té groot. Ook ‘s winters wanneer het vriest en vogels veel energie verbruiken, voorkom je te allen tijde dat ze verstoord worden. Het belang van de vogels staat altijd voorop! Lees meer over de gedragscode.

Worden fotomogelijkheden daardoor beperkt? Nee, het stimuleert juist om creatief met een situatie om te gaan. De merels die een nest hadden in onze klimophaag, vlogen druk af en aan met voer. Elke keer voordat ze de heg in doken, landden ze boven op de haag om te zien of de kust veilig was. Dat was het moment om zonder verstoring een plaatje te maken.

De verleiding is groot om een vogel zo groot mogelijk te fotograferen. Liefst het hele beeld gevuld, zodat elk detail en elk veertje vastgelegd is. Natuurlijk toont dat de vogel in optima forma. Het is opvallend hoe weinig foto’s je ziet van vogels in hun landschap. Terwijl het juist interessant is om te zien hoe de leefomgeving van bepaalde soorten eruit ziet. Het vertelt vaak veel over de vogel, waar en hoe hij leeft. Daarom een uitnodiging om eens wat meer oog te hebben voor de biotoop van onze vogels.

Elke natuurfotograaf zal het met me eens zijn: niks fijners dan buiten zijn met je camera. Ook al is ons actieradius op dit moment beperkt; natuur is er om van te genieten en om te fotograferen. Zelfs tijdens een uurtje naar buiten om vogels te fotograferen, beleef je ook andere natuurontmoetingen. Ook die onverwachte bijvangsten kunnen fraaie foto’s opleveren. Prima om je op vogels te focussen, maar houd ook steeds de omgeving in de gaten. Daar is die muis die ook op het vogelvoer afkomt. Of het paartje azuurwaterjuffers dat eitjes afzet in de tuinvijver. Een overstekende beverrat, een vliegende libel of hazen die achter elkaar aan rennen. En zelfs door een paardenoog ziet de wereld er anders uit.

Vogels fotograferen lukt vaak beter als je je verstopt. Dat zij je niet zien en jij hen wel. Onbespied bespied dus. Dat lukt prima vanuit een auto. Vogels herkennen deze niet als gevaarlijk. Ook worden speciale fotohutten verhuurd op fraai aangelegde plaatsen. Daar zijn vogels gewend aan de situatie en weten ze dat ze gevoerd worden of in een plas kunnen badderen. In deze coronatijd zijn de meeste hutten gesloten, maar als straks de wereld weer geopend is, kan ik je aanraden om je een dagje vrijwillig op te laten sluiten. Fascinerend om zo dicht bij vogels te zijn en hun gedrag te kunnen volgen. Spannend omdat er elk moment iets anders te zien is, of valt te beleven.

Google op fotohutten en je vindt het hele assortiment in Nederland en België. Voor de website van Vogelbescherming.nl hebben Rob Kempers en ik een flink aantal fotohutten uitgeprobeerd. Zoektitel: fotohut van de maand.

Er zijn ook schuiltentjes te koop, waarin je kunt verdwijnen. Het voordeel is dat je zo’n tentje op elke willekeurige plaats kunt zetten. Vraag tevoren toestemming aan de grondeigenaar.

Vogels fotograferen doe je vooral voor je eigen plezier. Geld verdienen met je vogelfoto’s is slechts weinigen gegund. Je moet dan wel heel goed zijn. In ons tijdschrift Vogels besteden we altijd de grootste zorg aan het kiezen van de mooiste en meest toepasselijk foto’s. De beeldredacteur zoekt dagen in de archieven van gespecialiseerde fotobureaus naar beelden die niet alleen geweldig zijn, maar ook passen bij het bijbehorende artikel en vaak ook bij de tijd van het jaar. Hiervoor werkt Vogelbescherming samen met verschillende natuurfotobureau ’s, die elk een eigen pool van natuur- en vogelfotografen vertegenwoordigt. Kijk gerust eens op de websites van deze fotobureaus en geniet eindeloos van de meest fantastische foto’s. En misschien doe je er ook nog wat ideeën op.

• www.agami.nl
• www.buiten-beeld.nl
• www.kina.nl
• www.natureinstock.com
• www.vildaphoto.net

Dit was de laatste les van de digitale cursus in 4 delen ’Beter vogel fotograferen’. Kijk voor alle lessen op www.vogelbescherming.nl/vogelfotocursus.

Bekijk hier de vorige lessen:

• Les 1: Beter één vogel voor de lens dan…
• Les 2: Alle vogels vliegen...
• Les 3: Vogels gedragen zich altijd