Navigatie overslaan
Boomkruiper / Elwin van der Kolk

Boomkruiper

Short-toed Treecreeper, Certhia brachydactyla - Boomkruipers (Certhiidae)

Boomkruipers zijn bruingevlekt van boven en wittig van onderen. Met hun spitse, omlaaggebogen snavel worden insecten uit spleten in boombast gepeuterd. Boomkruipers klimmen spiraalsgewijs langs een boomstam omhoog, daarbij de bast afzoekend naar insecten. Een boomklever gaat ook naar beneden op de boomstam. Bij koude nachten kruipen boomkruipers bij elkaar; uit een bal van veren kunnen dan soms tien of meer staartjes steken.

Boomkruiper / Agami

Herkenning

Bruingevlekt verenkleed met roomwitte onderzijde. Spitse, omlaaggebogen snavel. Korte poten met lange tenen, lange teennagels voor een goede grip op boomstammen. Met zijn staart leunt hij tegen de boom aan bij het omhoog klimmen. Lijkt verwarrend veel op de zeldzamere taigaboomkruiper (geen broedvogel) en kortsnavelboomkruiper, maar die hebben een opvallender wenkbrauwstreep, zijn witter van onderen en zingen anders.

Geluid

Zang hoog, versnellend en eindigend met triller. Roep explosief: tsieet, verder o.a. ook zeer hoge merelachtige triller.


12-13,5 cm

Deze soort lijkt op:

Mijn tuin een vogelparadijs

Doe gratis de Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven, en ontvang van Vogelbescherming makkelijke en praktische tips. Ook voor vlinders en vleermuizen kun je aan de slag. Doe je mee?

Doe de Postcode Vogelcheck

tuin / shutterstock

Leefwijze

Broeden

Eileg van april tot juni. Hebben meestal twee legsels van 5-7 eieren. Broedduur 17-18 dagen. Uitgevlogen jongen worden zo'n 1 tot 3 weken gevoerd door de ouders. Het nest wordt gemaakt tussen losse stukken schors of nauwe boomholten, ook broeden ze in speciale boomkruipernestkasten.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Boomkruipers zijn te vinden waar bomen zijn: bossen, parken en tuinen. De hoogste dichtheden komen voor op de zandgronden. De boomkruiper stelt geen hoge eisen aan een broedplaats; maakt nesten achter loszittende boombast, oude nestkastjes, tussen klimopbegroeiing op bomen, muren of schuttingen en op tal van andere plekken.

Voedsel

Insecten, insectenlarven en andere kleine, ongewervelde dieren (spinnen). Die worden tussen de schors vandaan gepeuterd terwijl de boomkruiper veelal spiraalgewijs omhoogklimt. Op enige hoogte aangekomen vliegt hij naar een naburige boom, om daar weer aan de voet met klauteren te beginnen. Ondertussen gebruikt de boomkruiper de stugge staartveren als steuntje waardoor deze vaak sterk gesleten punten blijken te hebben.

Vogeltrek

Nederlandse boomkruipers zijn standvogels, ze blijven in hun broedgebied. Er zijn geen doortrekkers.

Online cursus Tuinvogels van Nederland

In deze vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel tuinvogels en hun geluiden herkennen. Met handige tips, filmpjes, ezelsbruggetjes en leuke weetjes om nog meer van vogels te genieten.

Meld je aan voor de gratis cursus

Pimpelmees / Pixabay

Verspreiding en aantal

zeer talrijke broedvogel | jaarrond aanwezig

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Werden er in de jaren '70 van de vorige eeuw nog zo'n 30.000 tot 50.000 paren geïnventariseerd, inmiddels is dit aantal verveelvoudigd. Oudere bossen helpen de soort, net als het planten van bomen.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 135.000-180.000 (in 2018-2020)
Geschat maximum aantal overwinteraars 300.000-500.000 (in 2013-2015)
Doortrekkers Broedvogel - jaarrond aanwezig

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Overal waar bomen staan. Ook in de bomen langs de Amsterdamse grachten klimmen boomkruipers omhoog.

In Europa

De boomkruiper komt voor in grote delen van Europa, maar niet in Groot-Brittannië, Ierland, Fenno-Scandinavië, de Baltische Staten en Rusland. Komt in lager gelegen gebieden voor en meer in cultuurland dan de taigaboomkruiper, ook niet in naaldbos, meer in kleinschalig agrarisch gebied.

Meer informatie


Bescherming

De boomkruiper is een soort die sterk heeft geprofiteerd van meer gevarieerde en oudere bossen die niet al te zeer onderhouden worden. Zulke bossen bieden meer voedsel en meer nestgelegenheid.

Wat kun jij doen

Bij strenge winters is de boomkruiper geholpen met wat zaden die het beste onder struiken en bomen worden gestrooid. Voor een voedertafel is hij te schuw. Een of meerdere bomen in een tuin die niet al te netjes is helpt de boomkruiper ook. Er bestaan speciale nestkasten voor boomkruipers.

Meer weten?

Actuele berichten

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De boomkruiper is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn boomkruipers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de boomkruiper wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van boomkruipers zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. Nader onderzoek kan nodig zijn, omdat de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. In sommige provincies geldt de nestbescherming alleen gedurende het broedseizoen. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal