In welk Nederland keren de trekvogels terug?
Geplaatst op 13 oktober 2025
Op 11 oktober was het de Internationale Dag van de Trekvogel. Een dag waarop wereldwijd wordt stilgestaan bij een van de meest indrukwekkende natuurverschijnselen: de jaarlijkse vogeltrek. Een goed moment om omhoog te kijken. Want wie omhoogkijkt, ziet niet alleen vogels — maar ook wat er op het spel staat.
Want het gaat niet goed met vogels. De cijfers spreken duidelijke taal. Een op de acht vogelsoorten wordt wereldwijd bedreigd met uitsterven. In Nederland staat bijna de helft van de vogelsoorten op de Rode Lijst. Onze nationale vogel, de grutto, is hard op weg te verdwijnen.
Stel je voor: een vogel van maar 15 gram die duizenden kilometers aflegt. Geen kaart, geen kompas. Ze volgen kustlijnen en rivieren en kijken naar de zon en sterren. Miljoenen vogels trekken zo in de herfst vanuit het noorden - van Nederland tot Siberië, IJsland en Groenland naar hun overwinteringsplekken in het zuiden: Zuid-Europa, Noord-Afrika en ver voorbij de Sahara. Allerlei gevaren trotserend zoals storm, regen, de enorme Sahara, jacht en stroperij. Duizenden kilometers vliegen ze, langs continenten en zeeën. En jaar na jaar vinden ze ons land terug.
Nederland onmisbare halte voor veel trekvogels
Nederland is een onmisbare halte in deze lange reis – een rustplaats waar vogels kracht verzamelen om hun tocht te vervolgen. En een plek waar ze nieuw leven voortbrengen. Maar steeds vaker vinden vogels hier niet wat ze nodig hebben. Hun leefgebieden worden onleefbaar, omdat onze steden verstenen, water vervuild raakt door pesticiden en intensieve landbouw verjaagt weidevogels zoals de grutto van hun terrein.
Toch is er hoop. Onderzoek van Motivaction toont aan dat het merendeel van de Nederlanders zich zorgen maakt over het verdwijnen van vogels. Mensen willen verandering. En die is mogelijk – als de politiek stopt met beslissingen doorschuiven en échte keuzes durft te maken. Keuzes die onze natuur herstellen, beschermen en uitbreiden.
Hoe kan het anders? Bouw met oog voor groen. Vogelbescherming werkt samen met projectontwikkelaars om woonwijken vogelvriendelijk te maken. Groene buurten zijn goed voor vogels én voor onze gezondheid. Helaas ontbreekt vaak de steun van landelijke politiek.
Uitkomst verkiezingen bepaalt lot (trek)vogels
Ook in de landbouw liggen kansen. Boeren die natuurinclusief werken krijgen nog te weinig hulp, terwijl pesticiden schadelijke gevolgen hebben voor vogels, bijen én mensen. Landbouw mét natuur is goed voor biodiversiteit én voor de boer. Veel agrarische bedrijven, zoals weidevogelboeren, laten zien dat het kan.
Investeren in natuur is ook economisch verstandig. De Europese Commissie berekende dat elke euro in natuurherstel 8 tot 38 euro oplevert. In Nederland kost milieuverontreiniging jaarlijks minstens 46 miljard euro. Geld dat beter besteed kan worden aan oplossingen die werken - voor mens én natuur.
Niet veel mensen weten van de vogeltrek. Maar als je het wél weet en erop let, is het puur genieten. Op een mistige herfstdag op Texel bevond ik me plotseling tussen een groep tapuiten, net geland na een lange etappe. Vermoedelijk onderweg naar hun overwinteringsgebied in Afrika. Even was ik één met hun reis. Ronduit magisch.
Kijk omhoog. In welk Nederland keren de trekvogels in 2026 terug die nu naar het zuiden trekken? De uitkomst van de verkiezingen bepaalt het lot van onze (trek)vogels. Laten we zorgen dat het een land is waar natuur weer ruimte krijgt. Waar de politiek keuzes durft te maken die verder gaan dan de belangen van vandaag. Want als het goed gaat met vogels, gaat het goed met de natuur. En als het goed gaat met de natuur, gaat het goed met ons allemaal.
Karsten Schipperheijn, directeur van Vogelbescherming
