Baas in eigen vogeltuin

Als je huis je kasteel is, hoe noem je dan je tuin? Mijn stadstuin is in ieder geval mijn paradijs. Toen ik hier 30 jaar geleden kwam wonen, was er niet meer dan een houten schutting, een steriel gazon en vijf bomen. Twee hoogstamfruitbomen, twee coniferen en een grote es. Maar geen heesters, geen vijver, geen bloeiende planten.

In de tuinen van de buren prachtige hoge bomen van circa een eeuw oud. Twee grote rode beuken, een plataan, drie lindes en een zeldzame moseik. Verder veel Rododendrons, hulsten en taxussen. Al dit moois startte ruim een eeuw geleden op het landgoed Villa Flora, gelegen aan de Willemsvaart dat het historisch centrum van Zwolle verbond met de IJssel. Later is dit landgoed verkaveld en werden een aantal huizen bijgebouwd. Ik profiteer dus van het plantwerk van eerdere generaties en ben natuurlijk ook zelf flink gaan planten. Vooral bomen en heesters waar vogels wat aan hebben. De dichter Willem Kloos zei ooit zoiets als: natuur is mooi, maar ik moet er wel wat te drinken bij hebben. Mijn motto werd: een tuin is mooi, maar er moet wel wat te eten zijn. Voor de vogels dan.

Juni en juli zijn de maanden van de overdaad en de tuin kleurt rood van alle vruchten: rode bessen, aardbeien, frambozen, kersen en krenten. Een klein deel verschijnt in mijn jampotten, maar het meeste verdwijnt in mijn vogelvrienden. Ik gun het ze van harte en geniet van hun gedrag om al dat roods naar binnen te werken.

Zo lijken houtduiven plomp, maar blijken behendig te kunnen balanceren op zelfs dunne takken om krenten te eten. Vaak wordt er gevochten om de beste plekken en met hun vleugels delen ze rake klappen aan elkaar uit.

Ook in de kersenbomen is het een kakofonie. Spreeuwen, merels, kauwen, zwartkoppen, kool- en pimpelmezen ruziën om de beste kersen. Veel junivogels zijn net uitgevlogen jongen en nog geen ervaren eters. Al die overdaad helpt ze de eerste belangrijkste weken door te komen. Ik vergeef ze dat ze nog niet netjes kunnen eten. Duizenden krenten en kersen worden verspild en maken ons voetpad steeds roder.

Op twee manieren houd ik de vinger aan de vogelpols. Dagelijks doe ik een telling en verder ring ik een deel van de vogels. In Nederland worden vogels geringd om informatie te verzamelen over hun broedsucces, overleving, trekroutes en overwinteringsgebieden. Dankzij dit ringwerk is veel meer inzicht ontstaan in het leven en overleven van vogels.

Wat ook zo heerlijk aan een tuin is, dat je eigen baas bent. Wekelijks erger ik me tijdens mijn fietstochten aan natuuronvriendelijk gedrag. Boeren die sloten dempen, gemeenten die braaklandjes asfalteren, of waterschappen die in het broedseizoen rietkragen maaien. Niets van deze ellende in mijn tuin.

Toen ik stopte met werken in 2020, had ik 88 soorten in mijn tuin waargenomen. Een behoorlijk aantal maar ik had al die jaren dat ik werkte het gevoel dat mijn tuin verborgen geheimen had. Geheimen die ik nog niet kon ontrafelen; ik was er gewoon te weinig. En mijn voorgevoel kwam uit. In 2020 ving ik een Siberische braamsluiper om te ringen en in 2021 zag ik een Pallas Boszanger in mijn zelf geplante els. Beide soorten overwinteren normaal gesproken in Zuid-Azië maar bevonden zich nu in mijn tuin. Wat een verrassing en beide nieuw voor Zwolle. Mijn tuin gaf zich verder bloot.

Als je je tuin aantrekkelijk maakt en goed oplet, kun je prachtige soorten en boeiend gedrag zien waarvoor je anders duizenden kilometers zou moeten vliegen. Je hoeft dus geen koffers in te pakken, rond te hangen op vliegvelden of genoegen moeten nemen met een slechter bed. Je gaat gewoon in een comfortabele stoel in je tuin of park zitten op een plek waar voor de vogels wat te eten is. Bij de kers of krent in juni, vanaf juli bij de hazelaar en in de herfst bij een eik of beuk vol zaden of bij een hulst vol rode bessen. Dan ga je avonturen beleven en ontdekkingen doen.

In de komende blogs op deze website meer daarover.