Aantal uitgevlogen grutto's nog steeds te laag

Het voorjaar van 2025 was in Nederland uitzonderlijk droog. In veel gebieden viel tussen maart en juni nauwelijks neerslag. Dit beïnvloedt het voedselaanbod voor gruttokuikens, die afhankelijk zijn van insecten in natte, bloemrijke graslanden. Wanneer het landschap onvoldoende ‘weidevogelvriendelijk’ wordt beheerd, leidt droogte sneller tot ondervoeding van de jonge grutto's en grotere kwetsbaarheid voor roofdieren. Net als de hoeveelheid neerslag verschilde ook de predatie sterk per regio. Vooral in kleinere weidevogelgebieden lijkt het structureel lastig om een goed broedsucces te realiseren.

Ondanks de knelpunten is er ook hoop voor de grutto's. De resultaten van afgelopen jaar behoorden tot de betere sinds 2011, het jaar waarin de tellingen zijn gestart. In Zuidwest-Friesland is de laatste jaren een lichte toename van het aantal grutto’s zichtbaar, mogelijk doordat succesvolle broedparen relatief veel kuikens grootbrengen. Herstel is mogelijk wanneer het leefgebied voldoende omvang en kwaliteit heeft. 

Bernard de Jong, senior beleidsmedewerker Vogelbescherming: “Dit broedseizoen onderstreept de noodzaak van een evenwichtige kijk op het broedsucces van grutto’s, hun overleving en de oorzaken van hun achteruitgang. Veel factoren grijpen op elkaar in. Predatie speelt een rol, maar is zeker niet de enige en lang niet altijd de bepalende factor blijkt uit dit onderzoek.”  

Dat meer goede jaren nodig zijn voor de grutto, staat buiten kijf. De Europese Commissie verplicht Nederland via een inbreukprocedure om de bescherming van de grutto en andere weidevogels aanzienlijk te verbeteren. De ecologische evaluatie van het agrarisch natuurbeheer, die begin dit jaar werd gepubliceerd, laat zien dat dit kan.

Voor stabiele en groeiende populaties weidevogels moeten goede maatregelen op een (veel) grotere schaal en meer gebiedsgericht worden ingezet. Daarmee ontstaan grote, aaneengesloten kerngebieden voor grutto's en andere weidevogels. Vogelbescherming pleit daarom voor het verder doorvoeren van het Aanvalsplan Grutto, met langjarige zekerheid op grotere schaal voor betrokken boeren en tegen een fatsoenlijke beloning.  

Snelle, structurele stappen van overheid en provincies zijn nodig: toereikende financiering voor (agrarisch) natuurbeheer, concentratie van hoogwaardig weidevogelbeheer in Aanvalsplan Grutto-gebieden, actief grondbeleid met betaalbare grond voor boeren én inzet van stikstofbeleid om een passende bedrijfsvoering mogelijk te maken. Zonder snelle actie van het Rijk en provincies dreigt de grutto definitief uit Nederland te verdwijnen.

Download het rapport Jonge grutto's in Nederland in 2025