Help Jan de Veen vogels helpen

Als het weer meewerkt, kan je Jan de Veen tevreden op een bankje zien zitten bij een verkeerskruispunt in de omgeving van zijn woonplaats. Met iets te drinken erbij. Het is een wat ongebruikelijke genietplek, maar zijn bermtoerisme is goed te begrijpen. In zomer en voorjaar zie je daar tegenwoordig een ware bloemenzee, gesitueerd in de oksel van waar de lokale weg de snelweg opdraait.

Die witte en gele bloemenpracht is er dankzij het werk van Jan. Met volharding is hij op zoek gegaan naar wie er bij Rijkswaterstaat over dat grasveldje ging. Toen hij eenmaal de juiste persoon te pakken had, lukte het Jan snel om hem te overtuigen. Hij mocht er de zaden van bloemen inzaaien die hij tijdens de winter in de omgeving van Schimmert had verzameld. Als gepensioneerd hovenier weet Jan van wanten op dit gebied.

De streekeigen bloemen die hij heeft ingezaaid, werken als een magneet op alle insecten - die op zichzelf ook weer kunnen dienen als ‘vogelvoer’. Zo levert hij een belangrijke bijdrage aan de lokale biodiversiteit. Je snapt dus dat dat genieten is als je letterlijk voor je ziet, hoe jouw idee werkelijkheid is geworden. Ook al is het bij een stoplicht.

Jan is niet alleen vrijwilliger bij Vogelbescherming, maar ook bij de vogelwerkgroep van IVN Meersen en hij doet mee met werkzaamheden van Staatsbosbeheer. Via meerdere wegen zet hij zich in voor vogels en natuur en is daarbij niet te beroerd om zelf de kosten te dragen voor bijvoorbeeld de nestkasten die hij mag plaatsen bij bewoners en boeren in de omgeving van Schimmert. 

Dus zie je in de directe omgeving van Schimmert een wat grotere nestkast, dan is de kans bijna 100% dat Jan erachter zit. Torenvalken, steenuilen, kerkuilen…  ze krijgen van hem allemaal een fijne plek om te broeden. In de loop der jaren weet hij steeds beter wat goed werkt voor de verschillende soorten. In totaal gaat het om vele tientallen nestkasten. Behalve het maken en plaatsen controleert Jan die nestkasten ook. Zitten er vogels in en worden de jongen vliegvlug, zijn daarbij dan belangrijke vragen. Met per soort een ander regime voor de controles, om de vogels zo min mogelijk te storen tijdens het broedproces.

Die nestkastcontroles zijn altijd verrassend. Vogels maken in Jans lange ervaring toch altijd weer hun eigen keuzes. ‘Perfecte’ plekken blijven soms onbezet, of raken pas na jaren bezet. Maar áls een vogel voor een van zijn nestkasten kiest, dan is zijn voldoening ontzettend groot, vertelt Jan. Daar doet hij het voor. Hij kreeg zijn liefde voor vogels van huis uit mee, toen hij als jongen samen met zijn vader eropuit trok om naar hun gezang te luisteren.

Buurtbewoners weten hem ondertussen als het om vogels gaat goed te vinden. Soms krijgt hij zelfs telefoontjes van wildvreemde mensen als er iets met een vogel aan de hand is. 

Behalve dat Jan de Veen veel van doen heeft met nestkasten, organiseert hij ook samen met andere vrijwilligers bijeenkomsten, cursussen en excursies om mensen te interesseren die dan actief voor vogels of natuur kunnen worden. Vaak succesvol, maar de aanwas van nieuwe of jonge vogelaars die meehelpen met beschermen, kan nog wel beter, meent Jan.

Daarom een oproep. Er moeten in Zuid-Limburg toch vogelaars zijn die Jan een handje willen en kunnen helpen? Bijvoorbeeld met het controleren van nestkasten tijdens het broedseizoen. Het is dankbaar werk en Jan kan die hulp goed gebruiken. Wil je meedoen? Meld je bij de auteur van dit artikel – zie hieronder. Hij brengt je in contact met Jan.

Jan zet zich ook in voor soorten zoals huiszwaluw of boerenzwaluw die respectievelijk (vooral) aan huizen en in stallen broeden. Het zijn vogels waar hij elk jaar weer blij van wordt wanneer ze in Nederland arriveren uit hun Afrikaanse overwinteringsgebieden. Ook aan zijn eigen huis hangen kunstnesten voor huiszwaluwen.

Jan is iemand die dan nóg een stap verder gaat om de vogels te helpen. In zijn straat heeft hij bijvoorbeeld een bak modder neergezet (met uiteraard wat uitleg voor de buren). Zulke modder is onontbeerlijk voor huiszwaluwen. Daarmee metselen ze hun nesten. Met misschien wel 1000 snaveltjes modder vliegen de huiszwaluwen heen en weer tot ze een perfecte broedplek hebben gemaakt. Soms doen ze dat tegen de voor hen bedoelde kunstnesten aan. Lekker eigenwijs.

Niet zelden worden huiszwaluwnesten door bewoners weggestoken van de buitengevel. Dat is verboden, deze nesten zijn beschermd, maar ja, de poep die je dan op de stoep vindt... niet iedereen is daarvan gecharmeerd. Het probleem is gemakkelijk te verhelpen met een plankje onder de nesten. Ruim eronder geplaatst en met wat afstand tot de muur, anders gaan ze weer onder het plankje nesten maken...

Bewoners in zijn dorp die het beste met de huiszwaluwen voor hebben én zo'n plank hebben bevestigd aan hun gevel, brengt Jan een bloemetje en een attentie als wij bij hem op bezoek zijn. Zo is hij de perfecte relatiemanager namens de vogels. Die boffen maar mooi met Jan in de buurt.