Navigatie overslaan
Merel / Harvey van Diek Alle berichten
Merel / Harvey van Diek Gert Ottens

Door Gert Ottens
Medewerker Vogelbescherming

Boekentip: Zwarte merels witte merels

Geplaatst op 23 december 2020

U komt er vast wel eens eentje tegen: een vogel met een kleurafwijking. Of het nou gaat om een kauw of merel met een paar (of veel) witte veren, of juist een lichtbruine kievit, ze vallen meteen op. Er zijn veel verschillende namen en oorzaken voor deze rariteiten. Het ontbrak echter nog aan een boek waarin deze spelingen van de natuur worden geduid. Dat is er nu.
Koolmees met afwijkend kleed / Harvey van Diek Koolmees met melanisme / Harvey van Diek Koolmees met afwijkend kleed / Harvey van Diek

En afwijking voor afwijkingen

Sovon-medewerker, fotograaf en vogelaar Harvey van Diek is al meer dan 20 jaar gegrepen door juist deze afwijkende vogels. In een interview voor deze website heeft hij al eens uit de doeken gedaan waar deze passie (afwijking?) vandaan komt. Al die jaren verzamelde hij beeldmateriaal van albino’s en andere aberrante verenkleden. Iedere vogelaar in Nederland wist hiervan en stuurde hem met regelmaat foto’s: eigen beeld of links naar online foto’s. En Harvey bewaarde het allemaal. Het idee was om er ooit een boek over uit te geven. In eigen beheer deed Harvey dat al eens, in zeer beperkte oplage. Het was echter bovengenoemd interview (eerder verschenen in VOGELS) dat hem deed besluiten om de koe eens goed bij de horens te vatten. En nu, nog geen jaar later, ligt het voor me.

Meerkoet met spetters / Harvey van Diek Meerkoet met spetters / Harvey van Diek Meerkoet met spetters / Harvey van Diek

Niet iedere witte vogel is een albino

Harvey heeft de hulp ingeroepen van vooraanstaande wetenschapper Hein van Grouw. Hein is curator van de vogelcollectie van het wereldberoemde Natural History Museum in het Engelse Tring en deelt de passie en interesse voor albino’s en dergelijke ‘onvolkomenheden’ ook al meer dan 20 jaar. Een behoorlijk complex onderzoeksveld. Zo is niet iedere witte vogel een albino. En een merel met wat witte veren is niet ‘gedeeltelijk albino’, zoals vaak wordt gedacht. Heel vroeger werden vogels met zo’n weeffoutje zelfs wel als nieuwe soorten gezien. Bovendien zijn er nog meer soorten kleurafwijkingen dan variaties met wit. Melanisme, ino, grijs, bruin, leucisme en veel meer: ze komen allemaal uitgebreid aan bod in het boek.

Zwart en wit zijn ook kleuren

Het boek is in eerste instantie een weergave van het levenswerk van Harvey. Dus het staat vol met de mooiste foto’s van de bekendste tot meest bizarre vogels met een kleurdefect. Natuurlijk kauwen (en andere kraaien) en merels in meerdere gradiënten van zwart naar wit. Maar wat bijvoorbeeld te denken van een compleet zwarte kuifduiker (veroorzaakt door melanisme), een blauwgrijs waterhoen (ontstaan door ‘verdunning’) of een volledig lichtgele fitis (een afwijking genaamd progressive greying). Ze zijn anders, maar prachtig! De foto’s – van Harvey en van andere fotografen - moeten echt worden gezien om geloofd te worden.

Fitis met progressieve greying / Harvey van Diek Afwijkende fitis met progressive greying / Harvey van Diek Fitis met progressieve greying / Harvey van Diek

Ook de inbreng van Hein van Grouw is onontbeerlijk. Hij voorziet de vele foto’s van de juiste duiding. Dat wil zeggen de correcte benaming en oorzaken van de getoonde ‘abnormaliteiten’. Dit is soms taaie (want ingewikkelde) kost en er komt veel meer bij kijken dan velen waarschijnlijk denken. Of het iedereen zal lukken om met het boek ieder defect te determineren durf ik dan ook niet te zeggen. Maar met deze titel wordt een interessante lacune in de vogelliteratuur gevuld. En hoewel (erg) anders, ook deze vogels laten zien hoe bijzonder en dynamisch de vogelwereld is.

Zwarte merels witte merels

Auteurs: Harvey van Diek en Hein van Grouw
Harde kaft, 160 pagina’s. ISBN: 9 789056 156701
Prijs: € 22,50 (verkrijgbaar bij Uitgeverij Noordboek/Bornmeer)

 

Online cursus Vogels van Nederland

In deze gratis vogelcursus voor beginners leer je in 10 vogellessen veel bekende vogels en hun geluiden herkennen. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes. Je ontvangt direct de eerste vogelles per mail.

Inschrijven gratis cursus

Vogels kijken: spanning én ontspanning

Buiten zijn en genieten van je omgeving, de schoonheid van vogels en het bijzondere van hun gedrag gecombineerd met onverwachte natuurmomenten en de vraag of het lukt om een favoriete soort te ontdekken.

Lees meer