Van ondergronds zingende tapuiten tot uitvliegende deuren

Louis van Oort | vrijdag 18 juli 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 147x

Het seizoen begon ook tamelijk ongewoon. Normaal gesproken kunnen we namelijk meteen kijken naar een broedende mevrouw bosuil. Deze keer was de overbekende kast in Vlodrop echter leeg. In januari hadden we nog wel het mannetje gehoord (we kunnen lang voordat we live gaan achter de schermen al meekijken in het nest), maar hij slaagde er niet in zijn vrouwtje de kast in te lokken. En hoewel we begin maart nog wel wat geknuffel in beeld zagen, liet het stel de kast verder links liggen.

Hoe nu verder? Geen bosuil dit jaar? Gelukkig was er redding vanuit Drenthe, waar een paartje bosuil op landgoed Eeserhoek wél gebruik maakte van een kast met camera’s. Het donzige duo had ook al drie eieren, zodat we hier verzekerd waren van echte gezinsvorming. En bloedmooie beelden! De eieren kwamen begin april uit en nadat het trio in het volle zicht van de camera’s was geringd, groeide het uit tot prachtige volwassen bosuilen. Toch nog een buitengewoon geslaagd bosuilseizoen dus.

Van begin tot eind

Gelukkig hadden we een soort die wél zo vriendelijk was de vele kijkers ter wille te zijn en gewoon netjes bij de seizoensstart voor een ei zorgde: de zeearend. Sterker nog, mevrouw legde deze keer zelfs drie eieren, terwijl het er tot nu toe iedere keer twee waren. Bang voor een overvol nest hoefden we niet te zijn, want één van de drie eieren kwam niet uit. De overige twee gelukkig wel. We hebben bij Beleef de Lente altijd machtig veel plezier van deze zeearendjongen, want ze zijn er gedurende al die maanden dat Beleef de Lente in de lucht is bij. En hoe! Van schattige piepkuikens tot imposante vliegende deuren. Pas in de uiterste slotfase van het seizoen vloog de laatste uit, de Friese zomer tegemoet.

Doorschakelseizoen

Dit was ook het seizoen van het doorschakelen. Niet alleen bij de bosuil switchten we naar een andere kast toen het op de oorspronkelijke locatie niet lukte. Ook bij de slechtvalk zochten we het succes op. In de gouwe ouwe Mortel lukte het weer niet – het vaste vrouwtje daar lijkt onvruchtbaar – zodat we ons heil in hartje Gelderland zochten. Op de grote voormalige schoorsteenpijp van de oude Enka-fabriek huist namelijk al enige tijd een paar slechtvalken dat door enkele camera’s wordt gevolgd. Omdat hier  inmiddels op vier eieren werd gebroed, besloten we over te schakelen. Het werd een groot succes, want alle eieren kwamen uit en de jongen groeiden uit tot prachtige volwassen valken. Eentje kukelde iets te vroeg van het rooster, maar bleef ongedeerd en kon worden opgevangen om later te worden vrijgelaten.

Bij de koolmees was zelfs sprake van next level doorschakelen. Wilde het in de nieuwe kast in Wageningen eerst niet lukken, in de vervangende kast (ook al op landgoed Eeserhoek) groeiden liefst negen koolmeesjes uit tot fraaie volwassen vogels. Vervolgens konden we – opnieuw in Drenthe – genieten van nóg een kast vol opgroeiende meesjes. Hier vlogen er zes uit.  Van een lege kast tot uiteindelijk een recordaantal van vijftien uitvliegers: dat doorschakelen betaalde zich duidelijk uit!

Niet alles lukt

Maar je hebt niet altijd een reservenest achter de hand, zodat je bij sommige soorten onvermijdelijk je verlies moet nemen. De ooievaars lieten bijvoorbeeld hun schitterende nest naast natuurgebied de Rottige Meente links liggen om 100 meter verderop een onderkomen te bouwen in een boom. Helaas buiten het zicht van de camera’s.

Wat we bij de visarend al een beetje vreesden, werd helaas werkelijkheid: de godfather van de Nederlandse populatie keerde na twee jaar gedonder met grote Canadese ganzen niet terug op het cameranest. Wel wist hij samen met een andere vrouw weer drie jongen groot te brengen op een nest in een elektriciteitsmast elders in de Biesbosch. Maar daar hadden wij als kijker natuurlijk niets aan. 

Unieke beelden én geluiden

Bij Beleef de Lente proberen we ieder jaar met iets nieuws te komen en daar zijn we dit jaar wel heel goed in geslaagd, al zeggen we het zelf. In samenwerking met Stichting Vogeleiland Texel en Staatsbosbeheer begonnen we een uniek project in de noordelijke duinen van Texel. Hier bevindt zich een van de laatste grote bolwerken in Nederland van de tapuit, een fraaie zangvogel die ondergronds broedt, vooral in oude konijnenholen. Lennart Susselbeek van Wildlife Monitoring Solutions, die komend jaar Luc Enting  (de OG van de Beleef de Lente-beelden) opvolgt, plaatste camera’s in verschillende holen waarin de tapuit in voorgaande jaren had gebroed. Nu was het afwachten of ze ook daadwerkelijk van deze cameranesten gebruik gingen maken. Van broeden in de geselecteerde nestruimtes kwam het niet, maar we zagen én hoorden wél verschillende keren een baltsende man in deze nestholen. Een ondergronds zingende tapuit dus! Volstrekt uniek en ook elders in de wereld zelden of misschien wel nooit waargenomen. Later kon nog wel een buitencamera worden geplaatst bij de uitgang van holen waarin wél gebroed was. Dat leverde schitterende beelden op van pluizige tapuitjongen (‘gehaktballen’ zoals tapuitonderzoekers  ze wel noemen) die steeds wat verder naar buiten durfden te komen. Ik denk dat we de komende jaren nog veel plezier gaan beleven aan de Texelse tapuiten bij Beleef de Lente.

Records sneuvelen, woelmuizen stelen de show

Nog meer unieke zaken: dit seizoen sneuvelden alle records. Nog nooit werden in de nesten van Beleef de Lente in 1 jaar zoveel eieren gelegd (85) en nog nooit zagen we zoveel jongen ook daadwerkelijk de nesten verlaten (79). Bij de kerkuilen bijvoorbeeld legt altijd wel een jong (of meer) het loodje, maar deze keer verlieten alle vier uitgekomen jongen als bijna volwassen kerkuil de kast in de Achterhoek. De jongen werden eind juni geringd en daar werd een leuk vlog van gemaakt. De vlogs van Natuurman Jonathan (van Deelen) kwamen dit seizoen trouwens bij veel soorten langs. Dikke kijktip!

De succesratio van de torenvalken is doorgaans wat hoger en ook nu ging het goed. Ondanks een zeer verstorend vuurwerkincident werden alle zes jongen op de watertoren in Hoogeveen netjes groot. Prachtig natuurlijk, zeker ook omdat dit het Jaar van de Torenvalk is.

Mede om die reden hadden we dit jaar nóg een primeur: 2025 is namelijk ook het Jaar van de Woelmuis. Daarom hadden we naast de torenvalkcam een camera geposteerd op een plek waar veel woelmuizen te zien zijn, zodat we voor het eerst een zoogdier live konden volgen. Het leverde in samenwerking met de Zoogdiervereniging prachtige blogs en clips op. Dat woelmuizen stapelvoedsel zijn voor torenvalken voelde soms een beetje dubbel. Zit je op de ene cam naar schattige kraaloogjes te kijken die een maiskorrel tussen hun pootjes klemmen, worden op de andere cam woelmuisjes gezellig uit elkaar getrokken om gevoerd te worden aan de torenvalkkuikens. Maar zo kregen we wel weer een mooi totaalbeeld van hoe alles met elkaar samenhangt in de natuur.

Verdrietig bericht

Bij de steenuilen kwam weliswaar slechts één van de drie eieren uit, maar het jong gaf wel een maandenlange een schitterende one chick show ten besten. Genieten dus!

De merels bouwden weer een nestje op de vertrouwde koeienkop. Vier eitjes leverden vier jongen op, die natuurlijk weer zodra het ook maar even kon het nest afsprongen. Deze keer bleef het bij slechts één broedsel.

De boerenlandvogels in de Utrechtse Eempolder waren er ook weer bij. Net als vorige seizoenen konden we hier eerst genieten van allerlei soorten die rondliepen in de plasdras, waarna we nestjes konden volgen van achtereenvolgens kievit, scholekster en kleine plevier. Waar zie je dat tegenwoordig nog in Nederland?

Ook bij de bosvijver kwam er natuurlijk weer een enorm palet aan soorten voorbij: van schitterende appelvinken en goudvinken tot een tsunami aan mezen. Hoewel we aan het eind van seizoen een verdrietig bericht te verwerken kregen over onze jarenlange blogster, mocht ook het seizoen van de bosvijver weer een succes genoemd worden.

Pilot en zeer bijzondere verrassing

In de laatste fase van het seizoen zijn we ook nog gestart met een pilot: exclusieve beelden voor wie een Beleef de Lente-account aanmaakte. Allereerst ging het daarbij om een nest van de gekraagde roodstaart. Althans, dat dachten we. Moeder van de zes jongen was inderdaad een gekraagde roodstaart, maar de vader bleek – surprise, surprise - een andere soort te zijn: de zwarte roodstaart! Zeer bijzonder. Zelfs internationaal zijn maar zeer weinig voorbeelden van zo’n hybride nestje. En wij zaten erbovenop!

Met de tweede exclusieve stream konden we op een prachtige manier het seizoen uitluiden. Pas heel laat besloot een paartje boerenzwaluwen een nestje te bouwen in de stal van dezelfde locatie waar ook de camera’s van de roodstaart en de kerkuil hangen: Natuurhoeve Grenslicht, in Woold (de Achterhoek). Hier hadden we ze vorig jaar al verwacht, maar toen bouwde een winterkoning er een nest. Deze keer lukte het dus wél met de boerenzwaluwen. Iedereen met een Beleef de Lente-account kon nu live zien hoe vier jongen van deze prachtige vogels druk gevoerd werden en uitgroeiden tot volwassen boerenzwaluwen. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar vier stuks luidden wél de lente uit. Een passend eind van een ongekend succesvol en spectaculair seizoen.

Volgend jaar beleven we als alles goed gaat seizoen 20 en dat gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot voorbij. Het zal moeilijk worden dit seizoen te overtreffen, maar daar gaan we wél alles aan doen. Zijn jullie er ook weer bij?

Dankjewel!

Inmiddels zijn er overal ter wereld vergelijkbare webcamprojecten, maar Beleef de Lente is en blijft uniek in opzet en grootte. Dat zou niet kunnen zonder de geweldige inzet van de ruim 80 vrijwilligers. Onze enorme dank gaat dan ook uit naar al die clipmakers, webloggers, moderators en team BDL In de klas, en alle anderen die hun kostbare vrije tijd opofferen om van Beleef de Lente een heerlijk kijk- en luisteravontuur te maken.

Natuurlijk kunnen we ook niet zonder de inspanningen van een uitgebreid team van professionals, zoals de mensen bij JetStream en NewStory, en het communicatieteam bij Vogelbescherming. Om maar te zwijgen van de eerder genoemde camerahelden Luc en Lennart. Daarbij wil ik nog even één man naar voren halen, namelijk Henk Wanders, die van zijn welverdiende pensioen gaat genieten. Deze oppertechneut van Beleef de Lente hield sinds 2007 bij nacht en ontij ieder voorjaar maandenlang de vele camera’s in de lucht. Wie er wel eens over klaagde als er een camera uitviel, moet maar bedenken dat deze man er echt heel veel aan gedaan heeft om die ellende steeds te voorkomen. Dankjewel Henk voor die 19 seizoenen!

Ik kan nog prima dertien webpagina’s vullen met dit dankwoord, maar ik rond af met onze dank uit te spreken richting de organisaties zonder wie we verschillende soorten nooit in beeld hadden kunnen brengen, zoals Staatsbosbeheer, Stichting Texel Vogeleiland, de Zoogdiervereniging, Collectief Eemland, BOE, gemeente Ede, WMD, NIOO en It Frykse Gea. En natuurlijk al die locatie-eigenaars die zo vriendelijk waren ons toe te laten op hun terrein om camera’s bij de nesten te plaatsen.

En dit waren dan nog degenen die bewust meewerkten aan Beleef de Lente. De grote sterren blijven immers de vogels, die geen idee hebben dat zij maandenlang 1,5 miljoen mensen aan het scherm gekluisterd houden. Het is goed om je af en toe te realiseren dat hoe leuk al die beelden ieder jaar ook zijn: het gaat om levende wezens die ‘gewoon’ hun leven leiden. En wij zijn daarbij te gast. Daar mogen we ze uiterst dankbaar voor zijn.

De beste manier om die dankbaarheid te uiten, is al die vogelrijkdom in Nederland te helpen beschermen, behouden en liefst uit te breiden. Dat kan op verschillende manieren, kijk maar hier: https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente//help-mee/steun-ons/word-lid-of-doneer-nu

Louis van Oort

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over