En toen was het beleven van de lente van de Koolmees voorbij. Onze nestje Koolmezen is uitgevlogen en we kijken nu de hele tijd naar een lege kast. Tijd om het doek te laten vallen en de lampen uit te doen. Volgend jaar gaan we – hopelijk – weer verder.
Predatie door een specht (foto gemaakt door Mees Swinkels)
Voor de Koolmees-onderzoekers is het doek ook langzaam aan het vallen. De allergrootste drukte in de bossen is voorbij.
Vroeger liep het seizoen voor de onderzoekers van de Koolmees veel langer door, soms wel tot in juli. Tegenwoordig houdt het veldwerk al vaak begin juni op. Dit komt omdat de Koolmezen eerder begonnen zijn met broeden en omdat er niet veel tweede legsels meer zijn (maar hierover hieronder meer).
Weetjes
Van een van de onderzoekers (Henri Bouwmeester) die werkt in de bossen op de Hoge Veluwe ontving ik nog de volgende interessante weetjes met betrekking tot het broedseizoen van dit jaar. Van de Koolmezen werd dit jaar het uiterste gevraagd inzake hun timing, want door kou en droogte kwam het rupsenaanbod veel te traag en te laat op gang.
De Koolmezen die vroeg in het seizoen al jongen hadden, deden het nog wel goed, maar de latere hadden erg veel problemen omdat er simpelweg geen rupsen waren. De jongen krijgen daardoor te weinig te eten, blijven dan te licht en hebben daarom lagere overlevingskansen. Door het ontbreken van rupsen werden de Koolmezen gedwongen veel op de grond naar alternatief voer voor de jongen te zoeken, hierdoor werden opvallend veel vogels met teken gezien.
Omdat op de Hoge Veluwe veel eiken sterven, zijn er veel spechten en die lusten graag een nestje jonge Koolmezen. Er was dit jaar dan ook veel predatie door spechten.
Pimpelmezen
Met de Pimpelmezen ging het op de Hoge Veluwe veel beter, dit omdat er wel veel kleine rupsen te vinden waren. Pimpels eten ook een breder spectrum aan rupsen en zijn in dit opzicht beter opgewassen tegen tegenslagen dan de Koolmezen.
Met de Boomklevers ging het iets minder dan normaal, die moesten volgens Henri hun jongen zelfs voeren met de enorme aantallen bladluizen die dit jaar in de bossen te vinden zijn.
Tweede broedsel
Een opvallend laatste feitje is dat dit jaar relatief veel Kool- en Pimpelmezen aan een tweede broedsel lijken te beginnen. Dit is in eerder jaren wel eens anders geweest.
Afscheid
Het was een fijn Beleef de Lente-seizoen. De Koolmezen deden wat van hem en haar verwacht werd en de techniek liet ons niet in de steek. Mede namens mijn mede-bloggers Lies en Lysanne wil ik het complete Beleef de Lente-team danken voor het in ons gestelde vertrouwen en alle hulp die we gekregen hebben. Een groot compliment willen wij jullie geven!
En, hoe kan ik het vergeten, de beroemde 'kabelhaspel-Koolmees'. Hoe het daar mee afgelopen is? Nou, ik kan iedereen gerust stellen, heel erg goed. Alle meesjes zijn uitgevlogen, het is ze dus wel gelukt er uit te komen. Kan de eigenaar eindelijk zijn haspel opbergen :)
Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) doet fundamenteel en strategisch ecologisch onderzoek. Met meer dan 300 onderzoekers en studenten is het NIOO één van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
De NIOO-ers bestuderen organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen. Samen onderzoeken ze de volle breedte van planten-, dier- en microbiële ecologie, zowel op het land als in het water.
Bezoek de website van NIOO
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
