Met of zonder kop

Roos Tol | woensdag 23 juni 2021 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 586x

Het is geen spook zoals Haast-Onthoofde-Henk. Het is geen Joffer zoals de Juffer-zonder-kop. Feeëriek zou men haar kunnen noemen. Met gazen vleugels en metallic kleurige lijven vliegt deze verschijning al sinds het Carboon over de wereld. En anno nu, over de vijver. Libelle en Juffer.

Meer dan 300 miljoen jaar geleden vlogen voorouders van onze Libellen (Odanata) al over de wateren. Protodonata – reuzenlibel – Meganeura haalde een spanwijdte van 70cm.

De ons bekende “echte” Libellen, onderorde Anisoptera ofwel “ongelijkvleugeligen” en de Juffers, onderorde Zygoptera ofwel “gelijkvleugeligen” kunnen tussen de anderhalve en acht-en-een-halve centimeter groot worden; daarmee nog steeds behorende tot de grootse van onze insecten.

Met hun extreem lange lijf bestaande uit tot wel tien segmenten en de kop die eigenlijk vooral bestaat uit (samengestelde) ogen – twee uiteenstaande voor de Juffer en twee dicht aaneen geplaatste bij de Libel – lijken ze bijna anatomisch onmogelijk, zeker als je ziet dat dit moet worden voortgestuwd door doorzichtige vleugeltjes “van niks”.

Helikopter

Juffers hebben vier gelijk gevormde vleugels. “Echte” libellen hebben twee bredere achtervleugels en twee wat minder brede voorvleugels.
In rust legt de juffer de vleugels tegen het achterlijf.
De libelle houdt ze open.
Juffers vliegen doorgaans wat rustiger dan echte libellen.

Over dat vliegen kan nog heel veel gezegd worden. Libellen zijn tot wonderbaarlijke prestaties in staat. Omdat de vleugels niet met elkaar verbonden zijn, kan een libelle verticaal opstijgen, stilstaan in de lucht en achteruit vliegen. Daarbij kunnen ze tot wel vijftig kilometer per uur halen!

Happie

Libellen worden gegeten door verschillende soorten valken, zwaluwen en kwikstaarten – en mensen. Zelf zijn het rovers die alles eten wat kleiner is dan zijzelf (als larve) of alles wat vliegt aan insecten, ook als het groter is dan zijzelf (als imago) – inclusief elkaar.

Libellen brengen gemiddeld het grootste deel van hun leven onder water door als larve (nimf). Ze beginnen als eitje, gelegd in waterplanten, in de waterbodem of aan het wateroppervlak of op de oever.
Na het “uitsluipen”, de laatste fase in de metamorfose van ei tot volwassene, leven ze voornamelijk nog om zich voort te planten. Dit is een niet al te lieflijk verhaal, ondanks de bekende hartvormige “paringswieltjes” die we kunnen waarnemen.
Het is territoriumdrift, paringsgeweld, controle en list.

Drakenvlieg

De legende van de Juffer zonder Kop is in het zuiden van ons land een bekend volksverhaal. Het heeft niets te maken met Libellen, maar gaat om een adellijke dame die met haar ongewild losgeraakte hoofd rondspookt, goudzoekers verleidend tot risicovol gedrag – vaak met de dood tot gevolg.
Libellen hebben een kop-zonder-kop en zijn – voor andere insecten, niet voor mensen - net zo gevaarlijk als die spookjuffers.

Maar altijd verschijnen ze onaards mooi in beeld, vaak maar al te kort, soms, als je geluk hebt (zoals bij de bijgevoegde beelden), in rust. Durf te genieten!

Alles over Libellen