Vogels in oude boeken

Jennifer van Beurden | vrijdag 10 april 2020 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1027x

Een tip terwijl we wachten op het eerste ei van onze koolmees: pak er eens een vogelboek bij! Zo kun je ook binnen van vogels genieten 😊. Heb je er al eens bij stilgestaan dat in de huidige vogelboeken vaak foto’s worden gebruikt, maar dat dat vroeger anders was?

Tekening van een koolmees en pimpelmees | Uit: ‘Schetsen uit het leven der vogels’, door J. Ritzema Bos. Amsterdam: A.M. van den Broecke, 1897

Vroeger, in dit geval zeg maar de periode voor 1900, was het nog niet mogelijk om foto’s in boeken te verwerken. De fotografie was namelijk nog niet ontdekt (dat gebeurde pas in de 19e eeuw) en nog niet normaal geworden. Je kon dus niet even snel met je fotocamera of zelfs telefoon een foto maken en die verspreiden. Wat wél mogelijk was, was het maken en verspreiden van tekeningen, van vogels bijvoorbeeld 😉.

Nederlandsche vogelen

Nederlandsche vogelen was het eerste Nederlandse boek waarin Nederlandse vogels de hoofdrol speelden. Ook de koolmees heeft hier een plaatsje in gekregen. Het werk is een gigantisch project geweest en is uiteindelijk in vijf delen verschenen tussen 1770 en 1829. Een van de opvallendste kenmerken van het werk is het formaat: elk boek is meer dan een halve meter hoog! Dit is omdat de tekenaars elke vogel op ware grootte hebben afgebeeld.

De tekeningen laten de vogels zien ‘alle naer ’t leeven geheel nieuw en naeuwkeurig getekend’. Je zou hierdoor misschien denken dat de tekenaars levende vogels hebben nagetekend, maar… nee! Ze hebben voor dit werk wel nieuwe tekeningen gemaakt, wat voor die tijd erg bijzonder was. Deze tekeningen hebben ze echter gebaseerd op opgezette vogels, die speciaal voor dit werk werden opgespoord en gedood. De tekenaars hebben wel hun best gedaan om de vogels er toch levend uit te laten zien, bijvoorbeeld door wat natuur om ze heen te tekenen.

Behalve de tekening werd er verder van elke vogel een beschrijving gegeven van het uiterlijk, het gedrag en vooral het nut van het dier. De koolmees eet insecten, erg nuttig 😊.

Nederlandsche vogelen was het startsein voor boeken over Nederlandse vogels. Ik wens je veel plezier met het uitkiezen en lezen van een mooi vogelboek 😊.

Tip: De gehele Nederlandsche vogelen kun je inzien via de website van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Via deze link kom je direct op de pagina van de koolmees terecht!