Zegt man kerkuil tegen vrouw kerkuil geen dag is hetzelfde maar in ons nest hier in het Woold is er ouderliefde, verse muisjes en een fladderplan dat precies volgens schema verloopt. Kunnen ze elders in het land een voorbeeld aan nemen aan de stabiliteit van dit kerkuilengezin!
Foto Johan de Jong
Ontwikkeling
Het tweede donskleed van de kuikens is halverwege de derde week volledig. Het bedekt vrijwel het gehele lichaam, behalve de buikzijde waar nog een kale plek aanwezig is. De kuikens werken kleine prooidieren in zijn geheel naar binnen. De ogen zijn op de twintigste dag volledig geopend en de pupil is donkerblauw. Aan de voorzijde van de kop verschijnt een hartvormig figuur van dons. Ze gebruiken hun loopbeen niet meer om zich in het nest te verplaatsen. Het blazen van de kuikens neemt sterk toe en is de gehele nacht te horen.
In de vierde week ontwikkelt zich de gezichtssluier volledig en wordt begrensd door bruine veertjes in plaats van donsveertjes. De schacht van de slagpennen ontwikkelt zich tot een lengte van 30mm. De veren van de handpennen komen uit de schacht (bloedspoel) en zijn op de leeftijd van 28 dagen zichtbaar als kleine pluimpjes. De staartveren beginnen zicht te ontplooien en de klauwen worden langer en scherper. Bij gevaar zal het jong zich op de rug rollen en de klauwen omhoog steken. Zo kan het zich uitstekend verdedigen.
Het nachtleven in de uilenkast
Overdag proberen de kuikens wat rust te pakken, ze zitten dan graag lekker knus tegen elkaar aan in de hoek van de kast. In de avond zijn ze het actiefst, kijk eens wat later op de avond naar de kuikens, er gebeurt altijd wel wat! De kuikens zie je ook vaak met hun kop heen en weer bewegen, bij uilen zitten de ogen vast in de oogkas, waardoor hun ogen altijd een vaste kant op kijken. Wij mensen kunnen onze ogen bewegen doordat de spieren die onze ogen met de oogkas verbinden. Uilen hebben daar iets anders op bedacht, die bewegen gewoon heel hun kop mee, ze bewegen hun kop heen en weer om zo beter diepte in te kunnen schatten van wat ze willen zien.
Geen berg te hoog!
De kuikens groeien gestaag door en je ziet ze bijna met de minuut groter worden, ik garandeer u dat het s’ avonds nooit saai is bij de kerkuilen, je ziet ze hun vleugelspieren oefenen en hoe ze gevoerd worden. En misschien ziet u ook wel wie als volgende de top gaat beklimmen!
Flink gefladder
De oudere kuikens komen er langzaamaan achter dat ze toch wel grote vleugels krijgen. Hier en daar wordt ook al flink wat gefladderd. De kuikens zijn momenteel een kleine vier weken oud, dus de komende zes weken kunnen we nog volop genieten van dit viertal, over een aantal weken krijgen we goed te zien hoe ze verder hun vleugels trainen, de donsveertjes maken plaats voor een prachtig verenkleed. Tot die tijd kunnen we nog volop genieten van hun gestuntel en gefladder.
Werk in uitvoering
Veel vrijwillige controleurs (beschermers van kerkuilen) gaan op dit moment opstarten met het controleren van nestkasten. Dat is niet altijd gemakkelijk voor ze, want de nestkasten hangen hoog. En het moet wel veilig kunnen. Daarom gebeurt het steeds vaker dat kerkuilnestkasten wat minder hoog worden gehangen dan de 10 tot 15 meter die gebruikelijk was. Binnenkort ga ik zelf naar een bijzondere kerkuilennestkast voor een controle. Daar hoop ik over een aantal weken wat van te kunnen laten zien. Wordt vervolgd dus.
Schoonmaken nestkast
Kerkuilen maken natuurlijke broedplaatsen, zoals holle bomen, schoon door overtollige braakballen eruit te krabben met hun sterke poten. Dit lukt niet bij een nestkast. Een nestkast wordt daarom geregeld schoongemaakt door vrijwilligers. Zonder schoonmaak raken de nestkasten vol met braakballen en uitwerpselen en kunnen uilen er niet meer in broeden. Tijdens een nestcontrole of bij het ringen van de jongen is het een goed moment om de kast onder handen te nemen. Soms gebeurt ook in de late herfst of winter. Een laag braakballen blijft altijd op de bodem liggen.
Na het broedseizoen Foto Dorien Masman
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
