Uitstapje naar de voedertafel

Bernice Goffin | maandag 18 maart 2019 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 94x

Kijkt u ook wel eens op de voedertafelcamera? Grote kans dan dat u daar ook regelmatig ‘onze’ koolmezen voorbij ziet komen: de voedertafel staat namelijk op circa 20 meter afstand van onze nestkast. Op het buffet komen echter ook nog veel andere koolmezen af.

Foto 1: het showen van stropdassen. Afbeelding van het NIOO-KNAW.

Rangorde

Zoals al in een eerder blog genoemd is, foerageren koolmezen in de winter in kleine groepjes. Nu zullen deze groepjes grotendeels zijn opgebroken, maar goede foerageerplekken trekken nog steeds veel koolmezen aan. In de concurrentie om deze goede foerageerplekken is een duidelijke rangorde: sommige koolmezen zijn dominanter dan anderen en mogen dus de beste plekjes hebben. Op bijvoorbeeld voedertafels zijn deze interacties goed te observeren.

Onderzoek

De plaatjes in deze blog komen van videobeelden van het NIOO-KNAW. Deze beelden zijn gemaakt om de sociale interacties tussen koolmezen te onderzoeken. Hierdoor kunnen we beter leren hoe dieren in groepsverband leven en wat voor een gevolgen de rangorde heeft voor individuen binnen die groep. De mezen in de foto’s hebben gekleurde ringen om zodat ze allemaal van elkaar te onderscheiden zijn. Dan kunnen we precies zien wie er domineert over wie en wie er juist vaak het onderspit delft.

Wie wint?

Te zien is dat mannetjes vaak dominant zijn op de voedertafel. Echter tolereren ze vrouwtjes een stuk beter in de buurt dan andere mannetjes en de vrouwtjes kunnen dus vaak alsnog aanschuiven. Mannetjes onderling hebben het regelmatig aan de stok met elkaar. Ze proberen indruk te maken op de ander door hun borst vooruit te steken en hun prachtige zwarte stropdas te laten zien (zie foto 1). Meestal is het mannetje met de grootste stropdas het dominantst en verjaagt de ander. Soms worden, om zo groot mogelijk te lijken, ook de vleugels en staart gespreid (zie foto 2). Tot een echt gevecht komt het maar zelden op de voedertafel: je kunt als koolmees immers beter ergens anders eten proberen te vinden dan het risico te lopen dat je gewond raakt.

Observeren is leren

Het blijft fascinerend om te zien hoe complex sociale relaties wel niet kunnen zijn bij vogels. Er is dan ook altijd meer om te leren. Heeft u al verschillende koolmezen kunnen onderscheiden op de voedertafel, of misschien zelfs kunnen ontdekken wie er dominant zijn?