Steenuilen voor beginners

Ronald van Harxen, STONE | donderdag 29 februari 2024 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 96x

Man en/of vrouw

Ongetwijfeld weet een steenuilenman in een oogwenk of hij met een man of een vrouw te maken heeft als hij een andere uil tegenkomt. En dat geldt uiteraard ook voor een vrouw. Voor ons mensen lijken de geslachten echter op elkaar als twee druppels water. Toegegeven, vrouwen zijn doorgaans iets groter en zwaarder dan mannen, maar er is te veel overlap om daar blind op te kunnen varen. Een vrouw herken je met zekerheid alleen aan de broedvlek - de kale plek op het onderlijf als ze op eieren zit - en een man aan het feit dat hij bovenop zit tijdens de paring. 

O ja, alleen de vrouw broedt. Tref je er een op eieren, dan is het met zekerheid een vrouw. Alhoewel ... sommige mannen kunnen hun vrouwlijke kant maar moeilijk weerstaan als hun vrouw even een luchtje aan het scheppen is. 

Eeuwige trouw

Een steenuilenkoppel blijft doorgaans hun hele leven trouw aan elkaar. We kennen verschillende paartjes waarvan we zeker weten dat ze al acht jaar samen zijn. Maar mocht je denken dat ze dan ook lang treuren om het verlies van  een partner ... beslist niet. We zagen dat bijvoorbeeld in 2017 toen de vrouw door een marter werd gegrepen en haar man een paar dagen later al een nieuw liefje aan de kijkers voorstelde. Bleek notabene het buurmeisje te zijn, het jaar daarvoor geboren. De smiecht.

Honkvast

Steenuilen houden niet van verhuizen. Als ze eenmaal een territorium hebben gevestigd, dan blijven ze daar bij voorkeur de rest van hun leven wonen. Handig, want op den duur ken je elk plekje en weet je precies waar de meeste en lekkerste prooien te vinden zijn. Bovendien is verhuizen risicovol. Je weet niet waar je eten kunt vinden en je moet voortdurend op je hoede zijn voor vijanden als steenmarter en bosuil. Waar kun je je dan verstoppen? 'Thuis' ken je alle veilige plekjes.

Op eigen benen

Jonge steenuilen blijven ook nadat ze het nest hebben verlaten nog geruime tijd bij hun ouders. Wel tot in september of nog langer. Om de wijde wereld in te kunnen trekken, moet je wel je eigen kostje bij elkaar kunnen scharrelen. Goed kijken naar je ouders hoe die dat doen. En weten dat je voor een kat op moet passen, maar dat je voor een koe niet bang hoeft te zijn. Kortom: leren kost tijd. 

Dicht bij de ouders

En als je dan uiteindelijk toch een keer je ouderlijk huis moet verlaten, dan blijven ze het liefst zo dichtbij mogelijk. Mannen vestigen zich gemiddeld op 2,5 kilometer en vrouwen op een kilometer of 10. Natuurlijk zijn er avonturiers die wel 40 of 50 hele kilometers de wijde wereld in trekken, maar ook zijn er die niet verder komen dan de buren. Mannen vestigen zich meestal eerder dan vrouwen. Zij willen graag snel een goed territorium met een geschikte broedpek. Vrouwen zwerven eerst wat rond, op zoek naar de meest geschikte partner met een flinke voorraad muizen in de koelkast.

Geen fan van grote gezinnen

Drie of vier kinderen, dat is de norm. Als er veel te eten is, misschien eentje meer, maar zes of zeven? Dat zijn de uitslovers. Liever niet. Drie is ook prima. Twee daarentegen is wel een beetje karig. En niet het ene jaar twee of drie en het jaar daarop vijf of zes, nee, liever elk jaar zo'n beetje hetzelfde aantal. Dan weet je tenminste waar je aan toe bent.

Eten wat de pot schaft

Als je er een klein leefgebied op na houdt, moet je niet van één of twee prooisoorten afhankelijk zijn. Zijn die er toevallig weinig, dan heb je direct een probleem. Beter kun je dan een alleseter zijn, dan is er altijd wel wat te snaaien. Larven, rupsen, meikevers, regenwormen, kikkers, vogels, muizen, het gaat er allemaal in als koek. Zo lang het maar vlees is. Tuinboontjes of nootjes blieven ze niet. Muizen hebben een streepje voor. Daar heb je er veel minder van nodig om je jongen groot te brengen, dan bijvoorbeeld van een rups. En dan hoef je ook niet zo vaak op en neer te vliegen. Scheelt hoopjes energie.

Buren? Gezellig, maar op afstand

Steenuilen houden beslist van buren, al was het alleen maar om gezette tijden een 'praatje' te kunnen maken en huwelijkskandidaten te kunnen uitwisselen. Maar bij elkaar over de vloer komen, daar doen ze niet aan. Integendeel, de territoriumroep van het mannetje dient als waarschuwing: hier woon ik, kom niet aan mijn huis en mijn vrouw! Zo weten ze zeker dat de buurman er niet met de vetste muizen (en de vrouw) vandoor gaat.

Luidruchtig

Houd je van stilte, neem dan geen steenuilen in huis. Steenuilen, zijn als bijna alle uilen, nachtdieren en communiceren daarom vooral door te wauwen en te wiewen. Het scala aan geluiden is bijzonder groot. Het bekendste zijn de territoriumroep, de contactroep en de alarmroep. Jongen beginnen al te piepen terwijl ze nog in het ei zitten en menig mannetje besluit een paring met een fluitje. En als vrouw honger heeft en wil dat haar man eten komt brengen ... stop dan maar watjes in je oren!

Tot zover. Mocht je nog met pragende vragen zitten, of een onderwerp wat meer uitgediept willen zien, laat gerust weten. Een volgende keer zal ik enkele andere onderwerpen belichten.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over