Piepjes en roepjes

Bart Franken | zondag 1 juni 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 40x

Ik kan het niet meer helpen: als ik een vogelpiepje hoor, sta ik aan. Ook als ik de vijvercam op de achtergrond aan heb staan tijdens het werken op de pc. Dan zit ik meteen naar de beelden te kijken. Dat gaat automatisch. Maar soms zit ik dan alsnog naar een leeg beeld te kijken. Ik hoorde ze wel, maar zie ze niet.

Geluidjes herkennen

Helaas. Soms hoor je ze wel, maar zie je ze niet. Voor een vogelaar een frustratie als je het geluid niet helemaal thuis kan brengen. Christ schreef in zijn blog al over het herkennen van zang. De zang is vaak heel kenmerkend voor een soort.

Maar vogels kennen een uitgebreid repertoire. Hoewel de zang van verschillende vogelsoorten ook voor beginnende vogelaars nog wel te herkennen is, zijn de roepjes en piepjes echt een stuk lastiger. Vind je het nog lastig om vogelgeluiden te herkennen tijdens een wandeling? Neem eens een vogelboek mee dat geluidjes beschrijft!

Kom je er nog niet uit? Gelukkig is er tegenwoordig slimme technologie die een groot deel van de geluiden vrij accuraat kan identificeren: Er zijn verschillende apps die vogelgeluiden herkennen op basis van het zogenoemde Sonogram. Een voorbeeld van zo'n app is de Merlin Bird App. Een uitkomst voor de beginnende vogelaar! (let op: de apps worden steeds beter, maar hebben het soms nog mis!)

In dit blog ga ik wat dieper in op verschillende soorten roepjes. Een aantal van die roepjes kun je ook bij de vijvercam soms horen!

Op de website van Vogelbescherming kun je veel geluiden beluisteren. Door hieronder op de betreffende vogelsoort te klikken kom je op de soortpagina van vogelbescherming waar je geluiden kunt afspelen. 

Contactroep

Veel vogels hebben een contactroep. De naam zegt het al, zo houden ze contact met elkaar. Een heel mooi voorbeeld vind ik mezen. Pimpelmezen hebben heel duidelijke contactroepjes. Een groep mezen blijft zo constant met elkaar in contact terwijl ze door dichtbegroeide boomtoppen van boom naar boom vliegen en naar eten zoeken. Zo blijven ze goed bij elkaar. Op het laatste clipje zien we een aantal prachtige jonge pimpelmezen bij de vijver. Pimpelmezen hebben hele leuke, gezellige roepjes dus met enige variatie. Soms trekken mezen ook in gemengde groepen door een bos. Dan hoor je pimpelmezen en bijvoorbeeld koolmezen of staartmezen door elkaar heen. Gezellig!

Alarmroep

De merel heeft dan weer een hele korte contactroep. Alsof je twee kiezelsteentjes tegen elkaar aan tikt. De alarmroep van de merel is ook heel herkenbaar. Als ik in het bos of door de wijk heen wandel, is de alarm roep van de merel dan weer een heel duidelijk teken dat er iets mis is. De merel alarmeert met een schel alarm de omgeving als er bijvoorbeeld katten in de buurt zijn of er andere onraad is. Heel herkenbaar.

Een andere heel herkenbare roep is die van de gaai. Een hard, hees schreeuwend geroep, vaak ook te horen als er onheil in de buurt is. Laatst hoorde ik achter in mijn tuin meerdere gaaien heel hard en paniekerig schreeuwen. Een havik had één van de jonge gaaien in zijn ijzersterke greep. De andere gaaien schreeuwden er op los en probeerden de havik weg te jagen.

Nauwelijks hoorbaar of juist op grote afstand te horen

Een soort met een zeer bescheiden roepje die nauwelijks op valt hoog in de bomen. Het goudhaantje. Voor mensen met een minder scherp gehoor soms gewoon niet hoorbaar. Prachtig zo subtiel als die hoge tonen in het sparrenbos klinken. “zrie-zrie-zrie”.

Sommige roepjes zijn minder subtiel. Een vogel die zich af en toe ook laat zien bij de vijver is de blauwe reiger. Het gekras van de blauwe reiger klinkt op grote afstand door, vaak in waterrijke gebieden wel te horen.

Bedelroep

Jonge vogels worden vaak ook na het uitvliegen nog enige tijd gevoerd door pa en ma. Maar hoe weten ouders dan waar de jongen zitten? Dat doen ze door een bedelroep! Een mooi voorbeeld is de bosuil. Als je door het bos wandelt en dit geluid hoort, is het onmiskenbaar. De bosuil kuikens zijn uitgevlogen! Wat een gekrijs!

Vluchtroep

Sommige vogels roepen tijdens het vliegen, zowel overdag als ’s nachts zijn vliegende vogels te horen. Zo houden de vogels onderling contact met elkaar tijdens de vlucht of lokaliseren ze soortgenoten in de omgeving. Hierbij kun je denken aan de buizerd, die zijn territorium af bakent met zijn vluchtroep. 

Ook ganzen zijn tijdens de trekperiode goed te herkennen aan hun vluchtroepen, zoals de grauwe gans. Maar ook zangvogels als de veldleeuwerik roepen tijdens de vlucht. Ik kan ook heel erg genieten van een groep putters; het klinkt altijd zo gezellig als zo’n groepje langs vliegt.

Tjaktjak, Roepie Roepie en Poelifinario

En dan zijn er nog tal van andere bijzondere roepjes. Het is nogal wat en het kost veel tijd om alles goed te herkennen. Maar wie weet, als je goed blijft luisteren naar de vijvercam wordt je misschien van zelf wel een kenner van vogelroepjes en doe je de meest bijzondere vogelroepjes met het grootste gemak na. 

Veel kijkplezier!

~ Bart

Sonogram van een Winterkoning. Bron: Wikipedia

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over