Kievit heeft maling aan dag- en nacht ritme

Tineke Hoekstra | maandag 11 april 2022 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 349x

De meeste vogels slapen niet diep en veel slapen ook maar voor de helft - de ene helft van de hersenen slaapt en de andere helft is wakker - zodat ze bij onraad alert kunnen reageren. Sommige vogels slapen zelfs terwijl ze vliegen en doen dat dan met één oog open - zodat ze nergens tegenaan botsen.

Er is geen peil op te trekken

Toch is er weinig bekend over het broed- en slaapgedrag van vogels. In ploegendiensten houden vader en moeder de eieren warm. Het mannetje en vrouwtje eten en broeden om beurten.

Hebben mensen het meest baat bij een dag- en nachtritme - voor vogels ligt dat toch anders. Wetenschappers ontdekten dat de broedbeurt verschilt per soort en ook binnen de soort wisselen paartjes elkaar in verschillende tijden af. Er is geen peil op te trekken. Wel bleken kieviten elkaar sneller af te wisselen. En hoe noordelijker hoe minder de neiging om zich aan een 24-uurs ritme te houden. Het verschil in dag en nacht wordt minder hoe hoger je komt, zo luidt de verklaring.

Ook het verschil in lichaamsgrootte - kleinere vogels moeten sneller van het nest om te eten om hun lichaamswarmte vast te houden - speelde geen rol, volgens de onderzoekers.

Een wissel is riskant

Een wel bewezen verklaring is de strategie om uit de klauwen van roofdieren te blijven. Vogels met een schutkleur lukt dat aardig en voor hen is het een kwestie van gewoon stil blijven zitten. Een wissel is te riskant! Ze laten zich bijna plattrappen voordat ze opvliegen.

Maar een kievit valt met zijn kleurenpalet wel op - van een schutkleur is geen sprake. Wel weten we van de trukendoos, dat de kievit roofdieren afleidt door te doen alsof hij een gebroken vleugel heeft. Ook kennen we de indrukwekkende luchtaanvallen van deze weidevogel om de predatoren uit de buurt van hun jongen te houden. Voor hen is lang stilzitten en afwachten gewoon geen optie. Hoe eerder een vogel opvliegt hoe korter zijn nestbeurt.

Dus slapen wanneer het donker wordt en ontwaken bij zonsopkomst? Nee, slapen als het zo uitkomt, een beetje doezelen met de kop tussen de veren - want het welzijn van de jongen gaat voor….