Hoe gaat het ringen in zijn werk?

Ronald van Harxen, STONE | donderdag 22 mei 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 63x

Ringen

Een van de belangrijkste handelingen is het ringen zelf: het jong om de poot aanbrengen van een aluminium ring. Ik gebruik daarvoor altijd de linkerpoot omdat ik rechtshandig ben en de uil dus met mijn linkerhand vasthoud. Dan is het handig de linkerpoot vast te houden tussen duim en wijsvinger, die aan mijn linkerhand immers ook links zitten. De uil zelf houd ik zoveel mogelijk in een de natuurlijke houding, rechtop.

Loopbeen

Ik heb wel over de poot, maar eigenlijk gaat de ring om wat bij ons de voet is. In de vogelanatomie heet dat het loopbeen, of ook wel tarsometatarsus genoemd (als je een beetje dik wil doen). Het zijn vergeleken met ons de samengegroeide middenvoetbeentjes, de lange teenbotjes die het dichtst bij de wreef zitten. Wat het kniegewricht lijkt, is dus eigenlijk het enkelgewricht. Het kniegewricht is enkel zichtbaar als de vogel uitgerekt rechtop staat.

Doorsnee en gewicht

De ring is gemaakt van aluminium, heeft een doorsnee van 7 mm en weegt 0,6 gram. Qua gewicht vormt dat geen belasting, in aanmerking genomen dat een gemiddelde volwassen uil zo tussen de 180 en 220 gram weegt. Jongen wegen op moment van ringen veelal tussen de 100 en 150 gram; ook voor hen is het maar een geringe gewichtsvermeerdering. Nog geen meikever meer of minder om maar eens een vergelijking te maken. Bovendien hoeven ze nog niet direct mee te vliegen.

Groeit de poot nog?

Een vraag die vaak gesteld wordt, is of de poot na het ringen niet nog dikker wordt, zodat de ring strak om de poot komt te zitten of - erger nog - in de poot groeit. Wees gerust, de poot zal zeker nog wel iets in dikte toenemen, maar nooit zoveel dat de ring niet vrij om de poot kan blijven draaien. De doorsnee van de ring, zoals gezegd 7 mm, is gebaseerd op de doorsnee van de poot van een volwassen dier en die komt niet verder dan 5 mm. Misschien goed nog even te vertellen dat het om een knijpring gaat, die om de poot dichtgeknepen moet worden. Dat is anders dan de gesloten voetring zoals die volièrevogels gebruikelijk is.

Het nummer

Op de ring staat een nummer dat in het geval van steenuilen altijd met een 3 begint. Dat is de aanduiding voor de doorsnee van de ring. Elke in Nederland broedende uil heeft een eigen ringmaat. Kerkuilen- en ransuilenringen bijvoorbeeld beginnen met een 5 en hebben een doornsnee van 9 mm. Een bosuilenring begint met een 6 en heeft een doorsnee van 11 mm. Een oehoering begint met een 9 en heeft een doorsnee van 22 mm. De overige 6 van de 7 cijfers vormen een oplopende reeks en vormen het unieke kenmerk van de vogel. Steenuilenringen worden per 50 stuks geleverd, aan een streng en moeten door de ringer zelf bekostigd worden. De stuksprijs bedraagt momenteel 76 cent. De ringen worden uitgegeven door het Vogeltrekstation in Wageningen. Overigens kunnen alleen  gecertificeerde ringers ringen bestellen.

De ringtang

De ringtang die wij gebruiken is speciaal voor ons gemaakt op de doorsnee van een steenuilenring. De basis is een waterpomptang zoals je die bij elke bouwmarkt kunt kopen. Door de aanpassing past de bek van de tang precies om de ring (en dus de poot). Als de bek is dichtgeknepen, zit de ring ook dicht. Hoeveel kracht ik ook zet, ik kan nooit te hard knijpen en de poot beschadigen, dicht is dicht. Voor de vogel 100% veilig en voor mezelf heel plezierig.

Meten en wegen

Zoals Kristel al schreef worden tijdens de ringsessie de jongen ook gemeten en gewogen. Daarover in mijn blog van zondag als we de maten kennen. Als voorproefje vast een foto van het wegen van een ander jong, gemaakt door Pauline van Marle. Eigenlijk had ik de merknaam van het weegbakje moeten afplakken, maar het kuipje zelf is inmiddels beroemder dan wat er ooit in zat.

Foto's bij dit blog: Pauline van Marle.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over