Een spectaculaire rivaliteit

Kelvin Klaassen | zaterdag 8 april 2023 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 258x

De canadese gans hield de visarend goed in de gaten.

Bijzonder!(?)

Er werden filmpjes geplaatst op de website van NOS en nu.nl, en het ei van de ganzen werd een item in het jeugdjournaal. De epische strijd om het nest tussen de visarend en een paartje Canadese ganzen wist deze week de harten van vogelliefhebbend Nederland te veroveren. En niet voor niets! Er was spanning, er was geweld, er was intrige en er waren onverwachte wendingen. Wie afgelopen week onder een steen heeft geleefd, of de actie nog eens in detail wil onderzoeken kan deze twee leuke blogs van Saskia en Rianne lezen.

In deze blog wil ik met jullie onderzoeken of de gebeurtenissen van vorige week nou heel bijzonder waren, of dat dit soort taferelen zich vaker afspelen. Het korte antwoord is eigenlijk een beetje van beiden. Dat het bijzonder was heeft vooral te maken met dat de boommarter roet in het eten van de Canadese ganzen heeft gegooid, want wie had dat nou zien aankomen!? (In de appgroep van team visarend grapte ik al dat dat pleidooi voor de marter precies op tijd was gekomen). Rivaliteit tussen de Canadese gans en de visarend komt echter veel vaker voor.

Rivaliteit

Wie in de ochtend zijn of haar bril was vergeten op te doen zou misschien in eerste instantie niet eens hebben gezien dat niet de visarend, maar de Canadese gans opeens op het nest in de Biesbosch zat. Ze lijken namelijk best wel wat op elkaar. De donkerbruine rug, de lichtere onderdelen, de contrastrijke kop. Toch houdt daar de vergelijking – qua uiterlijk – in ieder geval wel op. Maar wie zich bezighoudt met broedende visarenden weet: de grote Canadese gans is misschien wel haar grootste concurrent in de broedtijd. Van over heel de wereld zijn voorbeelden bekend van visarendnesten die worden gekaapt door Canadese ganzen. Hoe zit dat eigenlijk?

Er zijn eigenlijk drie redenen, en die zijn alle drie heel simpel. Canadese ganzen en visarenden leven van nature in dezelfde biotoop, broeden allebei op platformnesten in bomen, en zijn qua kracht en grootte ongeveer aan elkaar gewaagd. Zie hier de perfecte cocktail voor een echte rivaliteit, of zoals ze het in de wetenschap mooi noemen: interspecifieke concurrentie. Dat betekent eigenlijk niets meer dan dat er concurrentie bestaat om schaarse natuurlijke hulpbronnen tussen twee verschillende soorten dieren. De gedeelde biotoop en de vergelijkbare kracht zijn eigenlijk door voorwaarden voor deze concurrentie, en de gedeelde natuurlijke hulpbron (in dit geval het boomnest) is de directe aanleiding en het object.

Verschillende uitkomsten

Oké, dus nu weten we waarom er is gebeurd wat er is gebeurd, maar hoe loopt deze interspecifieke concurrentie tussen de visarend en de Canadese gans nou eigenlijk normaal af? Het antwoord op deze vraag is moeilijk eenduidig te geven. De natuur van deze concurrentie is dat ze redelijk in balans is, anders zou de ene soort de andere soort op den duur wegconcurreren. Dus in de praktijk zal elke keer moeten blijken wie de langste adem heeft en wie de grootste ballen. Ook op deze vlakken lijkt de strijd om ons nest vrij evenredig verdeeld.

We hebben allemaal kunnen zien hoe onze man visarend honderden duikvluchten maakte verdeeld over meerdere dagen. We hebben ook allemaal gezien dat de vrouwelijke gans weigerde van het nest af te gaan. Allemaal leuk en aardig hoor, zo’n kant en klaar nest, maar ik had zelf al lang eieren voor mijn geld gekozen als ik dagen belaagd werd door een furieuze visarend met centimeter lange klauwen en een slecht humeur. De dappere gans leek dit jaar dus de overhand te hebben in de adem/bal ratio, maar daar stak de boommarter een stokje voor door haar beide eieren onklaar te maken.

Er zijn nog een aantal andere manieren waarop dit had kunnen eindigen. Als de vrouw visarend al aanwezig was geweest, was de wedstrijd waarschijnlijk al snel beslist in het voordeel van de visarenden. Zelfs als de ganzeneieren niet waren opgegeten had dit nog kunnen gebeuren, wat mogelijk tot de situatie had kunnen leiden dat de visarend de ganzeneieren zou uitbroeden. Dit is een keer in Noord-Amerika waargenomen, waar een visarend op een nest zat met twee ganzeneieren en drie visarendeieren. Helaas is niet bekend wat daar de uitkomst was.

Er is nog een scenario denkbaar. Het broedseizoen van de Canadese gans begint in theorie rond midden maart als de temperatuur al hoog genoeg ligt. Op verschillende nesten verspreid over de wereld is al wel eens waargenomen dat Canadese ganzen een visarendnest kaapten om te broeden, hun eieren legden en uitbroedden en met hun kroost van het nest vertrokken, allemaal vóórdat de visarenden terug waren op de broedlocatie. In theorie kunnen dus beide partijen winnen!

Hoe nu verder?

Door de roofpartij van de boommarter lijken de Canadese ganzen de hoop op broeden op dit nest dan toch opgegeven te hebben. Ze zijn al een paar dagen niet meer op het nest waargenomen. Helaas moeten we constateren dat hetzelfde geldt voor de visarend. Hij is door Harm en anderen in de Biesbosch de afgelopen dagen druk baltsend waargenomen, maar de vaste vrouw van onze man 7TG is nog niet teruggekeerd uit de overwinteringsgebieden. Dit kan te maken hebben met het slechte weer van de laatste paar weken, maar dit kan ook betekenen dat ze het dit jaar niet heeft gehaald. Dus kijk de komende dagen met ons mee om te zien hoe dit spannende seizoen verder gaat!

Zo ziet hij er best schattig uit, maar die duikvluchten waren link!

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over