Een blauwe hemel

Peter de Vries, NIOO | dinsdag 12 april 2022 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 301x

Voor ons als kool- en pimpelmeesonderzoekers is het heel erg belangrijk om van elk legsel exact de datum te weten waarop het eerste ei is gelegd. Met die datum kan je van (nagenoeg) alle legsels uitrekenen op welk datum de eieren ongeveer uitkomen. Ook weten wij dan op welke dag we de ouders moeten vangen om ze te meten en te wegen (plus eventueel ringen) en op welke dag we de jongen moeten ringen, wegen en meten. Tevens weten we dan de datum waarop de jongen waarschijnlijk uitvliegen. 

Een voorbeeldje. Stel je kijkt in een kast op 15 april en ziet vier eieren liggen. Je weet dat een koolmees elke dag een ei legt, dus het eerste ei is gelegd op 12 april. Een week later (dus op 22 april) controleer je de kast en ziet dat de koolmees aan het broeden is. Met een zogenaamde eilepel schuif je de broedende vogel voorzichtig aan de kant en tel je de eieren. Dat zijn er in totaal zeven. Je weet dan (12 april plus 7 dagen) dat op 18 april de koolmees is begonnen met broeden. 

Een koolmees broedt 13 dagen, dus op ongeveer 31 april (18 + 13) gaan de eieren uitkomen. Als de jongen negen dagen oud zijn, vangen we altijd de ouders. Dus op 40 april (31 + 9) worden de ouders gevangen. De jongen worden gemeten, gewogen en geringd als ze 14 dagen oud zijn, dat doen we dan dus zeven dagen later dan als we de ouders gevangen hebben, in ons voorbeeld op 47 april. Als de jongen zo rond de 19 dagen oud zijn, vliegen ze uit. Dus we controleren of de jongen zijn uitgevlogen op 52 april.  

[Waarom 52 april en niet 22 mei? Omdat het onhandig rekenen is met maanden (30 en 31 dagen), rekenen wij in Aprildagen. De eerste april is dan 1 en zo tellen wij verder. 31 mei is dus 61 april. 30 juni is 91 april. Lijkt onhandig, maar het went heel erg snel! ] 

We hebben een erg handige database waarin je de datum van eerste eileg en het aantal eieren kan invullen. De database rekent dan voor jou de belangrijkste datums uit. Maar je moet dan wel die eerste eilegdatum en het aantal eieren weten. Die info is onmisbaar. 

Om die reden proberen we vinger aan de pols (de nestkast) te houden. De kasten die ik gisteren controleerde, hadden al een paar eieren of een compleet nest zonder eieren.

Op 6 april liepen we voor het laatst een ronde waarbij we in totaal alle 400 kasten controleerden. Toen leek het erop dat er druk nesten gemaakt werden. Maar gisteren - na een paar kasten controleren  - was het me wel duidelijk; er was sindsdien weinig veranderd. In kasten met een compleet nest waren nagenoeg geen eieren gelegd. Het lijkt er dus op alsof alles even heeft stilgestaan. Hoe dit komt? Ik denk dat de relatief koude nachten hier debet aan zijn. De temperatuur 's nachts is belangrijk; die stimuleert in grote mate of vrouwtjes eieren gaan leggen. 

En kast 26? Daar staat het ook stil, nog steeds een laagje mos. Meer niet, Maar rustig afwachten wat daar gaat gebeuren, hoewel ik me langzaam wel iets zorgen begin te maken. Fingers crossed! 

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) doet fundamenteel en strategisch ecologisch onderzoek. Met meer dan 300 onderzoekers en studenten is het NIOO één van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De NIOO-ers bestuderen organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen. Samen onderzoeken ze de volle breedte van planten-, dier- en microbiële ecologie, zowel op het land als in het water. Bezoek de website van NIOO

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over