Navigatie overslaan

Uitgevlogen

Steenuil

Uitgevlogen

Oehoe

Uitgevlogen

Vijver

Uitgevlogen

Kerkuil

Uitgevlogen

Koolmees

Uitgevlogen

Bosuil

Uitgevlogen

Torenvalk

Uitgevlogen

Boerenlandvogels

Uitgevlogen

Huismus

Uitgevlogen

Zeearend

Geen broedsel

Slechtvalk

Geen broedsel

Ooievaar

Geen broedsel

Merel

Geen broedsel

Visarend

Toon alle blogs & vlogs

De koolmees en zijn naam

Jennifer Romeijn | vrijdag 9 april 2021 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1207x

Terwijl we afwachten wanneer we het eerste ei van ons koolmezenkoppel mogen verwelkomen, wil ik het vandaag over iets anders hebben. Heb je je namelijk al eens afgevraagd waarom we een koolmees, een koolmees noemen? Misschien heeft het te maken met een bloemkool-mees? Of een zo zwart als kool-mees?

Wetenschap

De wetenschappelijke naam van de koolmees is Parus major (letterlijk vertaald: ‘grotere mees’). Deze naam is in 1758 vastgesteld door de Zweedse arts en natuuronderzoeker Carolus Linnaeus. De vogel behoort hiermee tot het geslacht Parus, de koolmezen. Tot dit geslacht behoren nog drie andere soorten koolmezen, zoals de Japanse koolmees (Parus minor).

Een wetenschappelijke naam is nodig zodat iedereen, wereldwijd, met dezelfde naam kan werken bij het bespreken van een bepaalde vogel. Vóór Linnaeus had elk land, en eigenlijk elke streek, een eigen naam voor de koolmees, wat natuurlijk niet handig is bij internationaal onderzoek.


Verschillende namen

Zijn Nederlandse naam heeft de koolmees te danken aan zijn zwarte kleur: zijn kop- en borstveren zijn zo zwart als steenkool. Een koolmees dus!

Niet alle talen denken er zo over trouwens. Binnen Nederland kent het vogeltje al verschillende namen. Zo wordt hij verder nog bijmees genoemd (in Gelderland en Noord-Brabant), maar ook bijvoorbeeld kaasmees (Limburg), swartkopke (Friesland) en fietspomp. In het buitenland kom je het zwart of de steenkool uit ‘koolmees’ tegen, maar niet altijd. In Frankrijk noemen ze de vogel mésange charbonnière, in Duitsland Kohlmeise en in Spanje carbonero común. Maar in Engeland doen ze het anders: hier heet het vogeltje great tit. Deze naam is dus een letterlijke vertaling van de Latijnse naam. In het Engels heeft een andere mees het zwart in zijn naam gekregen namelijk: de zwarte mees (coal tit).


Geen haast

O ja, over dat eerste ei: koolmezen leggen meestal hun eieren pas rond eind april, we hebben nog helemaal geen haast dus! Vorig jaar werd het eerste ei gelegd op 14 april… We wachten af.


Bronnen en verder lezen:

>> Etymologiebank 

>> Henk Blok en Herman ter Stege (2008). De Nederlandse vogelnamen en hun betekenis. 4e druk.

>> Historiek over Linnaeus 

>> Natuurinformatie over Linnaeus 

>> Wikipedia: Parus 

>> Wikipedia: Pimpelmees 

Kiekeboe, goedemorgen!

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over

Koolmees Alle Beleef de Lente blogs