Beleef de Lente 2024: veel reg..
18.07.24 Jaargang 18 van Beleef de Lente was een seizoen met twee gezichten: aan de ene kant ..
Door
Ben Mombarg
Beleef de Lente
Ben Mombarg, Kerkuilenwerkgroep Nederland | vrijdag 8 april 2022 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1248x
De braakballen, ook wel uilenballen genoemd, bestaan uit onverteerbare prooi-resten van uilen. Denk aan botjes en het haar van een muis. Ze worden uitgespuugd. Een braakbal van de kerkuil heeft meestal een ovale vorm en is ongeveer tussen de 3 en 7cm lang.
Deze onverteerbare prooiresten laten zich lezen als een menukaart waarop het favoriete voedsel staat vermeld. Het is natuurlijk wel omgevingsafhankelijk maar over het algemeen is het hoofdgerecht vooral veldmuizen en spitsmuizen maar ook woelmuizen. Deze vormen voor 98% de kerkuilenkost. Vogels, amfibieën en allerlei ongewervelde diertjes zijn slechts tussendoortjes en vullen het menu voor slechts 2% aan.
De maag van de kerkuil bestaat uit twee delen: de kliermaag en de spiermaag. In de kliermaag wordt het voedsel verteerd en in de spiermaag die erboven ligt, komen de onverteerbare delen terecht. Hier wordt alles samengeperst tot een braakbal, die uitgeperst wordt.
Van de in ons land voorkomende uilen levert de kerkuil het beste materiaal voor het determineren van de voedselresten. De vraag naar braakballen van de kerkuil op scholen is erg groot en met veel enthousiasme wordt er geplozen. Alle botjes van een muis zijn terug te vinden: complete schedels, wervels en ribben. De maagsappen van de kerkuil zijn zo zuur (zuurgraad of pH-4) dat alle vleesresten van de prooidieren worden verteerd, maar de haren en de skeletdelen vrijwel niet worden aangetast. De maagsappen van andere uilen, zoals de ransuil, hebben een lagere zuurgraad (pH-2,5), waardoor de schedelresten veel sterker worden aangetast.
De braakballen van de kerkuil zijn gemakkelijk van die van andere uilen te onderscheiden. Ze hebben een zwarte tot donkergrijze kleur en zijn omgeven door een dunne slijmlaag. De gemiddelde lengte van de braakbal varieert van 2,5-8,0 cm, afhankelijk van het aantal muizen dat gegeten wordt. In strenge winters worden wel braakballen van 10 tot 15 cm gevonden met daarin veel resten van muizen.
De braakballen van jonge kerkuilen zijn veel kleiner. Na ongeveer 7 dagen wordt de eerste braakbal geproduceerd van gemiddeld 1 cm lang en een gewicht van 0,5 gram. Ze bevatten praktisch geen schedelresten en botten. Ze maken 1-3 braakballetjes per etmaal en vanaf de vijfde week 1 braakbal. Het duurt 5 tot 6 uur voordat een braakbal wordt gevormd.
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten? Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
18.07.24 Jaargang 18 van Beleef de Lente was een seizoen met twee gezichten: aan de ene kant ..
17.07.24 Wie had gedacht dat de haiku challenge zo'n succes zou worden? Ik zeker niet. Het hee..
17.07.24 Het kerkuilenseizoen van Beleef de Lente 2024 zit erop. Of zoals ze in de Achterhoek ..