Op Beleef de Lente van Vogelbescherming Nederland kunnen kijkers via webcams diverse vogelsoorten volgen. Om dit mogelijk te maken, werkt er achter de schermen een groep bevlogen mensen. Zij zijn allemaal even enthousiast om hun vogelkennis te delen. Eén van hen is Jelle Harder, ijsvogelspecialist.
Zeg je ijsvogel, dan zeg je Jelle Harder. Een man die al 26 jaar ijsvogels beschermt en bestudeert en een niet te evenaren hoeveelheid kennis vergaarde over dit bijzondere diertje. “De ijsvogel is gewoon de mooiste vogel van Nederland”, zegt Jelle met een twinkeling in zijn ogen. “Er is geen andere inheemse vogel die zo’n tropisch gekleurd verenkleed heeft. Maar hij is je voorbij voordat je er erg in hebt; vaak zie je niet meer dan een blauwe flits. Als mensen een ijsvogel hebben gezien, kan hun dag niet meer stuk. Dat snap ik wel, hij ís ook bijzonder.”
IJsvogelwanden
Als coördinator van de IJsvogelwerkgroep Gooi en Vechtstreek maakt hij broedlocaties voor ijsvogels en monitort wat daar gebeurt. De werkgroep bestaat uit 65 vrijwilligers. “IJsvogels broeden in steile oevers. Ze graven daar een gang in en maken aan het eind van die gang een nestkamer waar de eieren worden gelegd en uitgebroed. Om te zorgen voor meer broedgelegenheid, maken wij ijsvogelwanden op geschikte locaties. Met voorgeboord gangetje. Dan heeft de ijsvogel vast een begin. Het liefst zorgen we voor twee verschillende broedwanden op één locatie, dan heeft-ie ook nog iets te kiezen.”
Google Earth
“Ik ken natuurlijk ook niet alle geschikte plekken in de regio om zo’n ijsvogelwand te maken”, vertelt Jelle. “Maar de hedendaagse techniek biedt uitkomst. Via Google Earth bestudeer ik locaties en zoom in op gebieden met water. Dan ga ik op onderzoek uit. Als het particulier terrein betreft, benader ik de eigenaar en vraag of ik daar een ijsvogelwand mag maken. Vaak stemmen mensen daarmee in; een ijsvogel op hun grondgebied hebben, dát willen ze wel. Soms ontdek ik dat er op zo’n landgoed al een ijsvogel huist, zonder dat de bewoners het weten.”
Nut van webcams
Jelle is inmiddels bezig aan zijn vijfde jaar Beleef de Lente. “Zag je die vechtpartij tussen de ijsvogels in het water? En keek je toen het onrustig was, omdat zowel vader als moeder ijsvogel de jongen ’s nachts wilde warmhouden? Dat was nog helemaal niet zo bekend, maar doordat de webcams er bovenop staan, ontdekken we dit aparte gedrag. Door die beelden constateren we ook dat dingen die in de literatuur staan omschreven, in de praktijk anders blijken te gaan. Prachtig, hoe je via die cams de hele cyclus kunt volgen, vanaf het versieren van het vrouwtje, tot het leggen van het eerste ei, het zien van het eerste kuiken en natuurlijk het uitvliegen van de jongen. We hebben niets te klagen!”
Meten = weten
Jelle’s Beleef de Lente-seizoen begint al vroeg, zo eind januari. Dan start hij met de inspectie van ijsvogelwanden op meerdere locaties, haalt begroeiing op de wanden weg en kijkt later of de ijsvogels in de wanden hebben gebroed. “Ik noteer alles wat ik zie en verzamel die waardevolle gegevens over de ijsvogelstand. Die gegevens vormen ook de basis voor het eerste blog van een nieuw BdL-seizoen. Zodra de beelden live gaan, publiceer ik mijn blog met een terugblik op de afgelopen winter. En ik vertel de kijkers wat zij het komende broedseizoen kunnen verwachten.”
Praatje en plaatje
Naast bloggen, beantwoordt Jelle ook de veelgestelde vragen over de ijsvogel voor BdL. “Er zitten leuke vragen tussen hoor, waar ik graag op in ga. Want ik wil mijn kennis overdragen op zoveel mogelijk mensen. Ik hoop dat anderen mijn werk straks voortzetten.” Van een vogelvriend ontvangt Jelle prachtig beeldmateriaal. “Met die foto’s illustreer ik mijn blogs. Daarmee kan ik mijn lezers een compleet verhaal bieden. Een praatje en een plaatje, zeg maar.”
Twee meisjes van acht
“Hoewel ik niet direct voor Beleef de Lente junior werk, had ik pas wel een hele leuke ervaring met twee meisjes van een jaar of acht. Ik kwam aanrijden om een ijsvogelwand te inspecteren in Weesp. Toen ik uitstapte met mijn kijker, werd ik meteen benaderd door de twee dames, die mij wilden wijzen op de ijsvogels. Ze wezen mij de weg - Jelle knipoogt - en vertelden mij waar ze de ijsvogel hadden gespot. En wat het verschil is tussen man en vrouw ijsvogel. Ik was oprecht verbaasd toen ze mij vertelden dat ze dit wisten omdat ze in de klas kijken naar Beleef de Lente. Ze noemden zó alle vogels op. Geweldig dat docenten hier aandacht aan besteden in hun lessen. Want je merkt dat het leeft bij die kinderen!”
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
