Wat is een mus? Nou gewoon, zo’n klein bruin vogeltje dat in de heg zit te tjilpen, zou het antwoord kunnen zijn. Maar er zijn veel meer kleine bruine vogeltjes die ‘mus’ heten en gek genoeg helemaal geen mus zijn. Ik neem jullie er even in mee.
Heggenmus. Foto MZ
Wat is een mus?
Onze ware mussen, de huismus en ringmus, zijn zangvogels die beide tot het geslacht Passer horen, dat is de taxonomische indeling. Beide soorten zijn qua bouw stevige jongens, zaadeters en standvogels (dat wil zeggen dat ze niet of nauwelijks migreren). Hun liedje verschilt niet veel van elkaar en je moet een geoefend oor hebben om deze twee op geluid uit elkaar te houden. De ringmus klinkt wat metaliger. De huismusmannen zien er anders uit dan de huismusvrouwen, zie ook deze blog. Bij de ringmus zijn de geslachten gelijk, ofwel, daar zie je geen verschil tussen het mannetje en het vrouwtje.
Andere ‘mussen’ op de markt
Ken je de uitspraak ‘een ree is geen hert’? Of ‘een bruinvis is geen vis’? Nou, dat geldt ook voor de heggenmus, grasmus en roodmus. Waarschijnlijk zijn die namen overgeërfd uit vroegere tijden waarin alles wat bruin was, een mus werd genoemd en alles wat zwom, een vis.
Laten we beginnen met de heggenmus. Slank en bruin is deze wel, met een prachtige grijze band in de nek. Behoort tot het geslacht Prunella, waarvan er in Nederland maar één soort van is. De heggenmus is een insecteneter, migreert wel en heeft een prachtige fijne zang. Man en vrouw zijn niet op uiterlijk uit elkaar te houden.
De grasmus komt uit het geslacht Sylvia. Man en vrouw zijn prima uit elkaar te houden, want de man heeft een mooi grijs kopje en sierlijke witte bef, terwijl het vrouwtje een lichtbruine kop heeft en een meer beige bef, dus veel minder contrast tussen kop en bef. Ook dit zijn insecteneters en trekvogels (ze steken de Sahara over om te overwinteren). De zang is een kort krassend nummer.
En dan heb je nog de roodmus. Nee, dat is geen rode mus. Het is een zeldzame vinkachtige uit het geslacht Carpodacus en de mannetjes zijn in broedkleed wel prachtig rood op de kop en borst, maar jonge vogels en vrouwtjes zijn gewoon bruin gestreept. Ook dit is een trekvogel en het is een zaadeter. Zijn liedje is een ‘pleased to meet you’. Heel beleefd vogeltje.
Dus ja, in Nederland hebben we een hoop ‘mussen’, maar eigenlijk maar twee. Dat maakt het toch weer overzichtelijk of niet?
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
