Kijken naar een broedende vogel is een eitje. Maar tegelijkertijd heel serieus werk. Bij Beleef de Lente zijn we inmiddels experts in het gluren naar onze broedende gevederde vrienden. Om die periode te duiden gebruiken we dan de term “kuikens uit het ei kijken”. Laten we het daar eens over hebben.
De kuikens uit het ei kijken. Deze term gebruiken we bij Beleef de Lente wel vaker. Want tja, kijken naar een broedende vogel is heel rustgevend, maar op een gegeven moment misschien ook een beetje eentonig. Tegelijkertijd voel je die spanning op een gegeven moment ook wel wat opkomen, want de natuur is onvoorspelbaar. Het uitkomen van de eieren staat niet gepland zoals een keizersnede in het ziekenhuis. Die spanning over het naderende moment begint toe te nemen, ook bij ons als team. Telkens weer even checken: Zijn er nog 5 eitjes? Horen we al iets van kuikens? Zien we veranderingen? Tot dusver nog niet!
Broeden is een eitje?
Mark gaf in zijn eerste blog al de legdatums van de eieren en het moment van start broeden (8 juni). Inmiddels zit onze dame boerenzwaluw dus al 12 dagen op de eieren. Boerenzwaluwen broeden gemiddeld 14 dagen voordat de eieren uitkomen. En dus kan het ongegeneerd gokken op wanneer de eieren uit komen beginnen. Ik gok zelf net als Mark op a.s. zondag. Hij kan in ieder geval af en toe met een spiegeltje even checken hoe het er in het nestje voor staat.
Ok. Kijken naar een broedende vogel is dus een eitje. Er is weinig dynamiek. Maar broeden zelf is alles behalve saai. Tenminste, voor de vogel dan. Het kost veel energie en in die tijd kun je maar weinig eten. Het vrouwtje gaat af en toe heel even van het nest af. Haar behoefte doen, misschien nog even een snelle muggensnack en dan weer hup, terug op de eitjes. Want die moeten warm blijven. Even ruw gezegd tussen de 37 en 38,5 oC. Hoe warmer het buiten is, hoe minder energie dat kost uiteraard. De buitentemperatuur zit de boerenzwaluwen in dit geval dus wel een beetje mee.
Het boerenzwaluw ei
De eitjes van de boerenzwaluw zijn prachtig. Ze liggen in het mooi gemetselde komnestje vaak tussen veertjes en dons in. De eitjes zijn wit met mooie bruine vlekjes en stipjes. Zelf moet ik altijd denken aan gesuikerde chocolade eitjes met Pasen. Het zijn prachtige eitjes.
Signalen
Hoewel wij van een afstandje mee genieten, beleeft het vrouwtje alles heel intens. Broeden is een precisie werkje. Vakkundig draait ze af en toe de eitjes (of zichzelf), de timing is essentieel als je van het nest af bent (eitjes mogen niet teveel afkoelen) en ook nog slapen én de omgeving in de gaten houden. Ik kan mij voorstellen dat je als vrouwtje Boerenzwaluw op een gegeven moment toch ook wel wil weten of die kuikens er al aankomen.
Voor doorgewinterde Beleef de Lente kijkers zal dit geen nieuws zijn, maar er zijn signalen waardoor het vrouwtje weet dat de eitjes op uitkomen staan. Misschien heb je het al eens gehoord op de webcam of clips, of gelezen in een van de blogs. Kuikentjes piepen al in het ei. Dat gebeurt nadat ze het luchtzakje hebben aangepikt. Ook dan redt het kuiken het prima nog even in het ei. Ik ben benieuwd of we dit op de webcam kunnen gaan horen, maar moeders zal het ongetwijfeld wel in de gaten hebben. Daarnaast beginnen de eieren ook steeds meer te bewegen en uiteindelijk hoor je ook de eerste eierschalen kraken. Uiteindelijk als de schaal breekt, komen de kuikens uit. En vergis je niet: Het proces van uitkomen van eieren kan wel 24 uur duren per ei.
Eindeloos genieten
Nadat de eitjes zijn uitgekomen, kunnen we gelukkig nog zo’n 3 weken genieten van de jongen op het nest. Als het veel slecht weer is, blijven jongen soms zelfs nog wat langer op het nest zitten tot het weer wat beter wordt (De jeugd van tegenwoordig…). Daarover later meer als de jongen er zijn. Boerenzwaluwen broeden van mei t/m augustus. Vroege boerenzwaluwen kunnen na het uitvliegen van de jongen nog een tweede (juni-juli) of zelfs een derde legsel starten (augustus). Een tweede legsel zou dus mogelijk nog kunnen bij deze boerenzwaluwen. Ook dat hangt echter van factoren af als het weer, de nestplaats en de aanwezigheid van voedsel. Maar laten we eerst van dit nest gaan genieten.
Kat uit de boom kijken
De kuikens uit het ei kijken is een afgeleide van de kat uit de boom kijken. Hoewel ik het ook prima vind als jullie letterlijk katten uit de boom kijken (die horen namelijk in het broedseizoen binnen), is de eigenlijke betekenis “Afwachten”. En dat is wat we gaan doen.
Kijken jullie met ons team mee, de kuikens uit het ei?
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
