Weeksamenvatting week 12

Erik Petersen | zondag 25 mei 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 80x

De kast, het rooster en de

Weeksamenvatting:

Deze week zagen we hoe ons kwartet dappere stappen zette door op het rooster te gaan staan. JOS en M moedigen dat gedrag subtiel aan door ze – letterlijk en figuurlijk – met voedsel naar het rooster te lokken. Een duwtje richting volwassenheid.

Voor wie de Enka-toren niet kent: aan de voorkant kunnen ze van het rooster af kukelen en dan... dan is het te hopen dat ze kunnen vliegen, want het is ruim 80 meter naar beneden*. Aan de linker- en rechterkant van het rooster bevindt zich gelukkig een dakrand, waar ze – tussen de pinnen door – volgens mij redelijk veilig kunnen wandelen. Maar hecht niet te veel waarde aan mijn observatie: ik krijg al hoogtevrees als ik in een Haags bakkie koffie kijk. 

Even over het voedsel, oftewel de groeibrandstof van ons kwartet. In Ede zien we dat het grootste deel van de (rest-) prooien uit duif bestaat. Martin noemde in het vorige blog al dat het niet de meest atletische luchtacrobaten zijn. En wat blijkt? Ede sluit naadloos aan bij het landelijke dieet van slechtvalken in Nederland.

In de grafiek onderaan dit blog zie je welke vogels er zoal op het menu staan. De duif staat al sinds 2000 op nummer één en heeft zijn voorsprong door de jaren heen alleen maar vergroot (een tragisch kampioenschap – vraag dat maar aan een gemiddelde Amsterdammer). Ondanks een daling in recente jaren blijft de duif het hoofdgerecht. Opvallend is ook de flinke toename in de categorie ‘overige vogels’, mogelijk veroorzaakt door de opkomst van invasieve exoten zoals de halsbandparkiet.

Voordat de taalkundige coördinator zijn lineaal weer trekt: even een korte uitleg.

Een plant, dier of ander organisme dat van nature niet in Nederland voorkomt, noemen we een uitheemse soort. Als deze soorten door menselijk handelen hier terechtkomen, spreken we van exoten. Dit geldt dus niet voor soorten die hierheen trekken vanwege klimaatverandering. Een klein deel van deze exoten voelt zich zó thuis dat ze zich razendsnel vermenigvuldigen en schadelijk zijn voor inheemse soorten. Die noemen we invasieve exoten.

Maar ik dwaal af… excuus! Terug naar de Enka-toren.

Wist je trouwens dat het project op de ENKA-schoorsteen een samenwerking is tussen BOEi, de gemeente Ede en Omroep Gelderland? En wist je dat BOEi staat voor Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed = BOEi!

 geweest. De ‘spinnerijschoorsteen’ op het Schoorsteenplein – ook wel ‘de Dikke’ genoemd – heeft een binnendoorsnede van ruim 7 meter op maaiveldhoogte en werd in 1927 gebouwd voor de afvoer van spingassen, die vrijkwamen bij de productie van kunstzijde.

In mei 1940 stond zowel deze als ‘de Dunne’ (uit 1920) op het punt te worden opgeblazen, omdat ze het Duitse leger als baken konden dienen. Door de snelle Duitse inval werd de geplande vernietiging afgebroken. Aan het eind van de oorlog wilden de Duitsers ze alsnog opblazen om te voorkomen dat ze als herkenningspunt voor de geallieerden zouden dienen – ook dat ging niet door. Gelukkig maar.

Wetenswaardigheden:

Even over de veren (trouwe lezers weten: ik heb iets met veertjes).

Rond de vierde week is het dons grotendeels vervangen door juveniele veren: bruinachtig met verticale strepen op de borst – heel anders dan het blauwgrijze verenkleed van volwassen slechtvalken. Die strepen zorgen voor camouflage in hun natuurlijke habitat: rotsen (die hebben we hier niet) en hoge gebouwen (die dan weer wel).

Op een leeftijd van vijf tot zes weken zijn ze volledig gevederd. Ze beginnen dan met vleugeloefeningen op het nest – de voorbereiding op hun eerste vlucht, het zogenaamde uitvliegen. Zelfs daarna blijven ze nog een paar weken afhankelijk van hun ouders, terwijl hun veren zich verder ontwikkelen en versterken.

Die overgang van dons naar ‘echte’ veren is cruciaal: goed ontwikkelde slag- en staartveren maken van de slechtvalk een van de snelste dieren ter wereld.

Afronding:

Beste lezers, een waarschuwing: het gaat nu ineens razendsnel. Binnen een paar weken zijn ze – letterlijk én figuurlijk – gevlogen.

Voor JOS, en zeker voor M, wordt het steeds minder veilig om de kuuks nog zelf te voeren. Ik vermoed dat M binnenkort een duif gewoon aanraadt zelf maar naar binnen te lopen en zich netjes voor te stellen.

De losse veertjes – van zowel de juvenielen als uit de kast – zullen door al dat vleugelflapperen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Ze gaan straks wandelen, richting de dakrand, buiten beeld. Daar ontwikkelen ze zich verder. Maar maak je geen zorgen – ze komen echt nog wel terug.

Als ze eenmaal zijn uitgevlogen, wordt terugkomen wel een stuk lastiger. Bij De Mortel (nog steeds geen kuuks!) hingen landingszones onder de nestkast. Hier in Ede is dat lastiger – de toren gaat loodrecht naar beneden.

Ach… we gaan het meemaken.

Carpe diem!
Geniet ervan, en laten we hopen op nog meer voorspoed. Tot volgende week!

*: Update: op zaterdag dacht LOX ik ga toch over de rand. Blijkbaar is het landen goed gaan want LOX is ongedeerd gevonden en naar een veilige opvanglocatie gebracht. 

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over