Waarom hokken jullie eigenlijk samen?

Mark Hessels | vrijdag 30 mei 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 66x

Tja, zo'n knappe kerel zeg daar maar eens nee tegen.....(foto: Mark Hessels)

Ja, dat doet allemaal maar…

Nu gekraagde roodstaart met zwarte roodstaart en dan straks zeker gekraagde met grijze roodstaart, wat een gekkigheid (als je deze inleidende ‘grap’ niet meteen begrijpt Google dan eens op grijze roodstaart). Maar komt dat mixen met andere soorten eigenlijk vaak voor en waarom gebeurt het dan eigenlijk?

Als er iemand goed is in het mixen van allerlei soorten, of het nou planten of dieren zijn, dan zijn wij het, de mens. In het laboratorium, in kwekerijen en fokkerijen, als het maar een beetje te mixen is dan roeren we het liefst alles door elkaar totdat we weer iets nieuws hebben ‘uitgevonden’.

De natuur is daar een stuk terughoudender in. Evolutie moet langzaam gaan en niet geforceerd maar van alles door elkaar husselen in de hoop op iets beters. Maar toch komt het wel voor. Kijk maar naar het paartje roodstaarten dat we voor de BdL camera betrapten. Schaamteloos hokken ze samen en zetten ook nog eens 6 koters op de wereld.

Komt dat nou vaak voor?

Er is een behoorlijk groot onderzoek gedaan naar het voorkomen van hybride roodstaarten (dus roodstaarten die zowel een gekraagde als een zwarte roodstaart als ouder hadden). Het zoeken naar die gemengde paartjes zelf is echt als naar een speld in een hooiberg, maar hun nakomelingen zijn wel iets makkelijker te vinden; tenminste de hybride mannetjes roodstaart dan. Omdat de man gekraagde roodstaart zo veel verschilt van de man zwarte roodstaart zijn die hybride mannen die er qua uiterlijk een beetje tussenin zitten ook nog herkenbaar. De beide vrouwtjes lijken al zoveel op elkaar dat hybride tussenvormen eigenlijk niet meer opvallen en dus ook nooit worden gemeld.

Dit grote onderzoek vond in de periode van 1980-2019 in heel Europa meldingen van ongeveer 120 hybride mannetjes. Dus in 40 jaar in zo'n gigantisch groot gebied; dat klinkt als best wel zeldzaam eigenlijk. Wat ze wel constateerden is dat het aantal meldingen per jaar langzaam stijgt. Dat zal deels komen omdat er steeds meer handige systemen en apps zijn om dieren te herkennen en te melden, maar zij vermoeden dat er ook nog iets anders speelt.

Zij constateren dat zowel de gekraagde als de zwarte roodstaart de keuze van hun territorium langzaam aan het aanpassen zijn omdat de mens steeds meer invloed krijgt op de invulling van het landschap. De zwarte roodstaart, van oorsprong een bewoner van rotsachtige gebieden, duikt steeds vaker op rond gebouwen, toch ook een soort rots. En de gekraagde roodstaart, van oorsprong een bewoner van open bossen, komen we steeds vaker tegen in parken en op boomrijke erven. Dus terwijl ze elkaar vroeger vrijwel nooit tegenkwamen is die kans door onze invloed wel een stuk groter geworden.

En dan slaat de vonk over.

Tja en als je dan zo’n mooie zwarte roodstaartman ziet dan smelt je wel een beetje als gekraagde roodstaartvrouw (en omgekeerd natuurlijk ook). Wat een knappe kerel, moet zij gedacht hebben, daar zou ik wel eens nader kennis mee willen maken. Dat blijft natuurlijk toch een apart verhaal. De koolmees denkt dat volgens mij nooit bij een knappe pimpelmees, terwijl ze elkaar toch dagelijks tegenkomen. Het is ook niet voor niets dat het nog steeds zeldzaam is, maar af en toe is de liefde zo sterk dat ze alle verschillen vergeten…. (nu begin ik een beetje door te slaan geloof ik, sorry schrap die laatste zin maar ajb).

Een complicatie, die het meestal niet logisch maakt om je voort te planten met een andere soort, is dat de nakomelingen vaak onvruchtbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan een muilezel (het jong van een paard en een ezel). Die twee soorten kunnen dus wel nageslacht krijgen, maar het nageslacht zelf is dan bijna altijd onvruchtbaar. Ja en dan houdt het lijntje daar weer op.

Uit hetzelfde Europese onderzoek bleek echter dat hybride roodstaarten zelf wel weer nageslacht kunnen krijgen. En als dat het geval is dan is het vanuit de evolutie gezien opeens een stuk minder vreemd idee om aan te pappen met zo’n mooie vreemdeling.

En hoe dan verder?

Voordat je het weet is alle romantiek al weer achter de rug en vliegen man en vrouw de hele dag af en aan met prooien. Ik kom ze echt overal tegen; op het erf, in de boomgaard, in de bosrand, in de struwelen, maar ze hebben nergens anders tijd voor. Jagen, jagen, jagen, want de honger in de kast moet gestild worden. Tijd voor een knuffel of een snelle paring is er niet meer, maar komt dat weer terug straks?

Roodstaarten hebben relatief vaak een 2e nest als het seizoen goed is. Dus de grote vraag is, gaat er ook hier een 2e nest komen en blijven ze daarvoor ook bij elkaar? Of was het een eenmalig uitstapje voor beide partners en gaan ze hierna weer verder met een soortgenoot? Het blijft nog even spannend hier.

Man gekraagde roodstaart met nakomeling van vorig jaar. Hoe gaan deze hybride jongen er straks uitzien? Ik ben heel benieuwd.... (foto: Mark Hessels)

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over