Het Weer én … Zwarte Kraaien!

Andries Dijkstra | maandag 1 april 2024 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 115x

Een tweetal gespreksonderwerpen kwam ik regelmatig tegen in de chatgroep. Het weer en de bij tijd en wijle als ‘pesterig en irritant’ ervaren zwarte kraaien. Het weer is in ons land sowieso een dagelijks terugkerend gespreksonderwerp, maar die kraaien … dat is wel een bijzonder fenomeen.

Aflossing van de nachtdienst op 12 maart 2024 om 6.28 uur (foto screenshot via de webcam)

Gunstige condities om eieren uit te broeden

Het weer heeft invloed op het broedproces, waardoor de eieren wel, niet of later uit kunnen komen. Hierbij gaat het vooral om hitte, koude en als laatste, maar niet het minst belangrijk, de (lucht)vochtigheid.
Een ei moet kunnen ‘ademen’, want het zich ontwikkelend embryo heeft uiteraard zuurstof nodig, ook al zit het in een ei! Voor een goede uitwisseling van gassen is om die reden dan ook de luchtvochtigheid van groot belang! Een ei kan bijna letterlijk verzuipen of uitdrogen! Gemiddeld genomen zal een luchtvochtigheid tussen de 50 en 70% het meest gunstig zijn.

Per vogelfamilie of soort zullen de condities, om succesvol eieren uit te broeden, van elkaar verschillen. Maar, evolutionair gezien ‘weet’ een vogelsoort wat het beste is en hoe te handelen. Zo is via de webcam mooi te zien dat de eieren niet alleen regelmatig gedraaid, maar soms ook even ‘gelucht’ worden. En ja, ook bij een natuurlijk broedproces kan het soms misgaan door bijvoorbeeld externe factoren zoals extreme weersomstandigheden.

Echter het grootste risico is het verstoren van broedende vogels! Verstoringen waardoor ze zich, ook bij slechte(re) weersomstandigheden, gedwongen voelen om het nest te verlaten als dit juist niet zou moeten! En helaas zijn het de mensen met hun loslopende katten en honden, die de grootste bedreiging vormen voor broedende vogels!
Het positieve is dat dit probleem vervolgens ook heel eenvoudig opgelost kan worden … Ik neem aan dat ieder weldenkend mens, met een hart voor de natuur, echt wel weet hoe dit moet!

Zwarte kraaien en het fenomeen ‘mobbing’

Wat bezielt de zwarte kraaien om steeds weer het zeearend paar op te zoeken en daar vervolgens lawaaierig rond de nestboom te vliegen of op een tak bij het nest te gaan zitten? In principe hebben ze geen schijn van kans om een ei uit het continu bewaakte nest te stelen.
Dit gedrag lijkt toch iets te zijn wat wij mensen kennen als pesten of jennen! Zo zijn zwarte kraaien bij tijd en wijle echte pestkoppen, die met z’n tweeën proberen om roofvogels, zoals in dit geval de zeearenden, het leven zuur te maken. Is pesten dan niet alleen een onhebbelijk mensending? Kennelijk niet, bij meerdere vogelsoorten valt dit gedrag eveneens waar te nemen.

Vooral de kraaiachtigen kunnen zich aanhoudend gedragen als pestkoppen! Een fenomeen dat in 1966 voor het eerst werd beschreven door bioloog Konrad Lorenz. Hij benoemde dit met het Engelse begrip ‘mobbing’ en definieerde het als: “het najagen, aanvallen van een predator door meerdere individuen samen, teneinde zijn jacht te bemoeilijken of hem uit de buurt te verjagen”.
Het zijn echter niet alleen de kraaien die dit gedrag kunnen vertonen. Ook kleinere (zang)vogels kunnen soms rans- en velduilen lastigvallen, door hen hinderlijk en lawaaiig te volgen, waardoor iedereen weet dat er iets dreigends in de buurt is!

Hoe we dit nu precies moeten duiden bij de zwarte kraaien en het zeearend paar? Willen zij de zeearenden verjagen of hen het jagen belemmeren? Dat waag ik te betwijfelen. Het lijkt meer op een bijna dagelijks vliegrondje pesten en jennen, maar dan wel zo slim uitgevoerd dat zij er zelf geen schade door oplopen. Alhoewel … op 26 juni 2022 bracht man zeearend een onthoofde adult zwarte kraai naar het nest, dus ‘mobbing’ kan je ook letterlijk de kop kosten!

Met eigen ogen de zomerpolder een keertje zien? Dat kan met een vaarexcursie bij ‘It Fryske Gea’.