Broedkolonie op Kasteel Waardenburg

In 2007 startte Geldersch Landschap en Kasteelen met de grote restauratie van het kasteel. Daarbij werden de dakpannen vervangen door leien. Op basis van ingewonnen advies werd besloten speciaal ontworpen broedcompartimenten te plaatsen. Dankzij genereuze giften van donateurs werd € 71.000,- bijeengebracht speciaal voor de gierzwaluwen. Met dat geld werden 121 nestplaatsen ingericht en kwam er een vleermuizenzolder.

Na de restauratie wordt de broedkolonie sinds 2009 jaarlijks systematisch gemonitord. Al meteen het eerste jaar zagen we dat de nestplaatsen die bij de renovatie in 2007 werden gerealiseerd, vrijwel meteen door gierzwaluwen in gebruik werden genomen. De kolonie vertoont sindsdien een lichte maar continue groei. 

Kasteel Waardenburg maakt onderdeel uit van het prachtig gelegen landgoed Waardenburg en Neerijnen. De stichtingsdatum van het kasteel is exact bekend. Op 2 augustus 1265 kwam er toestemming om een toren te bouwen. Daarna werd het kasteel geleidelijk uitgebreid. Het huidige kasteel stamt uit de 17e eeuw. In de Tachtigjarige Oorlog werd het kasteel uit 1265 door de troepen van Willem van Oranje bezet en grotendeels verwoest. Vanaf 1627 is het noordelijke deel van het kasteel hersteld. Het beschadigde zuidelijke deel werd afgebroken. Het kasteel heeft hierdoor nog steeds een hoefijzervorm. In de periode 2007 – 2009 heeft het kasteel een grote restauratie ondergaan. Met behoud van historische details is het weer functioneel voor de toekomst. Het kasteel heeft tegenwoordig een kantoorfunctie.

Het landgoed Waardenburg en Neerijnen bestaat uit twee verschillende gebieden. De buitendijkse Rijswaard en het binnendijkse parkbos met tuin tussen kasteel Waardenburg en huis Neerijnen. Het parkbos is oorspronkelijk aangelegd in Franse landschapsstijl en later omgevormd naar de Engelse landschapsstijl en heeft diverse doorkijkjes naar kasteel Waardenburg en huis Neerijnen. Het parkbos bestaat uit kwelbos, hoogstamboomgaarden en weilanden.

De buitendijkse Rijswaard is rijk aan wilde plantensoorten. Je vindt hier kattendoorn, sikkelklaver, veldsalie, geoorde zuring, grote centaurie, knolboterbloem, kruisdistel en grote ratelaar. Een andere bijzondere plant die groeit langs de Waalbandijk is wede.

De wilgengrienden in dit gebied worden op traditionele wijze onderhouden. Jaarlijks wordt een deel van de wilgen geknot op ongeveer twee meter hoogte. Hierdoor ontstaat het karakteristieke beeld van de grienden. Deze dichte wilgenbossen bieden veel bescherming voor vogels en reeën. In de oude knotwilgen groeien veel andere planten, zoals eikvaren. In de meidoornheggen groeien en bloeien verschillende soorten wilde rozen, zoals egelantier, hondsroos en de beklierde heggenroos.

Het parkbos is bekend van de vele stinzenplanten. Vooral rondom huis Neerijnen kun je in het voorjaar genieten van onder andere sneeuwklokjes, holwortel, bostulp, Italiaanse aronskelk en knikkende vogelmelk.

Opvallende vaste bezoekers zijn de ooievaars, waarvan er jaarlijks enkele koppels succesvol broeden én natuurlijk de grote gierzwaluwenkolonie van kasteel Waardenburg. In de winter vind je duizenden overwinterende ganzen in de Rijswaard, vooral brandganzen, kolganzen en grauwe ganzen. In de meidoornheggen zijn dan groepen kramsvogels te zien die de meidoornbessen eten maar ook de resten van appels uit de boomgaarden. Het hele jaar door vind je veel soorten watervogels: fuut, meerkoet, waterhoen, slobeend, kuifeend, krakeend, wintertaling, zomertaling.

Wil je meer weten over dit unieke gebied of eens op stap met de boswachter van Geldersch Landschap & Kasteelen?