Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
Veelgestelde vragen
Heeft u een vraag over een van de Beleef de Lente vogelsoorten, die hier niet
beantwoord wordt? Stel hem op de webpagina van die soort (naast het live beeld).
Bosuil
De poten van de uiltjes zijn het eerst volgroeid, en dat is op de leeftijd die ze nu hebben. De ringen worden door de ringer op maat geselecteerd, en na bevestigen wordt ook nog gecontroleerd of het niet te strak zit.
De boom waaraan de nestkast hangt is beveiligd met een "koker" van fijnmazig voliére gaas tot een hoogte van 2 meter. Dit hangt rondom op zo'n 5 cm afstand van de stam (dus niet er tegen aan), en het raakt ook de grond net niet. Als een marter het aanraakt trilt en beweegt het geheel en daar houden ze niet van.
Omdat het hoornvlies altijd vochtig en schoon moet zijn, wordt er regelmatig door traanklieren vocht op het hoornvlies 'gedruppeld'. Het afvegen van dit vocht gebeurt niet zoals bijvoorbeeld bij de mens door met de oogleden te knipperen, maar door het derde oogvlies, het knipvlies. Dit knipvlies 'klapt' vanaf de snavelzijde over de ogen.
Het is doorzichtig en daarom is er bij vogels die niet slapen geen moment dat ze niet de omgeving waarnemen, geen moment dat er geen licht op het netvlies valt.
Als de kuikens ongeveer rond de 20 dagen oud zijn blijft de vrouw overdag niet meer in de nestkast, maar zit ze buiten in de buurt ervan. Nu met drie kuikens kan het dat ze wat eerder de drukte binnen ontvlucht :-)
De Bosuilman slaapt in de buurt van de nestkast in een boom. Hij helpt niet mee met broeden of de jongen voeren, maar brengt wel de prooien.
In het ei wordt een kuiken door de dooier voorzien van voedsel en zuurstof. Vlak voor het uitkomen als het kuiken volgroeid is verdwijnt het laatste restje van de dooier in de buik, die zich dan sluit. In het ei zit een luchtkamer die met een vlies van het kuiken is gescheiden. Het kuiken prikt met de snavel dit vlies kapot en gaat dan met de longen ademen, en zal dan ook door de eischaal gaan breken. Vanaf dat moment hoor je de kuikens ook communiceren met de ouders
Chat taal- afkortingen
GM/GA = goedemorgen/middag/avond
V – vrouw
M = man
K = kuuk/kuiken
PO = Prooi Overdracht
OZ = OnderZoek
AG = Achtergrond/ weg van de chat
WAM = muis met lange staart
WOM – muis met korte staart
BB = braakbal
RP = restant van prooi
Het verband tussen regen en prooi aanbod omvat vele factoren, in het kort komt het hier op neer:
Uilen vliegen geruisloos, bij regen worden de veren die hiervoor zorgen nat. Ze hebben ook andere veren die water afvoeren. Deze kunnen op den duur wel doornat worden. Bij hevige regen willen ze niet doornat worden dus wachten ze meestal beter weer af. Ook vliegen ze wel laag onder het bladerdak bij regen. Door hevige regen (of wind) kan het zicht (of gehoor) ook belemmerd worden. Prooidieren zullen zich ook minder laten zien met hevige regen.
Je kan dus stellen dat het weer wel degelijk invloed heeft op de vangst van prooien.
Uilen hebben een speciale verenstructuur waardoor ze inderdaad geruisloos vliegen. In het donker kan een uil over je heen vliegen zonder dat je het hoort, je ziet alleen ineens een donkere schim over je heen gaan!
zie ook de onderstaande link:
https://www.quantumuniverse.nl/de-stille-vlucht-van-uilen
De Bosuil eitjes zijn iets kleiner dan een gemiddeld maatje kippenei. De camera is ingezoomd, dus het beeld vertekend inderdaad wat.
De gegevens van alle jaren onderzoek bij de Bosuil worden in grafieken omgezet en bewaard.
De verzamelde gegevens zijn tot nu toe altijd doorgestuurd naar SOVON, en ook door STONE eerder al eens in het boekje uilen geplaatst.
In het team Bosuilen zit ook een lid van een uilenwerkgroep die de gegevens kan gebruiken bij nestkasten onderzoek.
Uit het aantal aangevoerde muizen per seizoen kan worden opgemaakt of het ter plekke een goed muizenjaar is, en welk soort muis het meest aanwezig is. Dit kan eventueel weer worden vergeleken met andere plekken. Binnen het team Bosuilen worden de gegevens ook jaarlijks met elkaar vergeleken. Bijzondere prooien geven ook weer inzicht in het voedsel van de Bosuil bij een slecht muizenjaar. In een minder goed muizenjaar zie je bijvoorbeeld ook meer vogeltjes als voedsel.
De gegevens kunnen dus voor verschillende doelen worden gebruikt.
Het licht wat je ziet in de Bosuilenkast bestaat uit infra rood licht, en een klein ledlampje waardoor wij in kleur kunnen meekijken overdag. Het ledlampje gaat tegen zonsondergang uit, en bij daglicht buiten 's morgens weer aan. Met alleen het infra rood licht zijn de beelden zwart/wit. De vogels zelf zien dit licht niet, voor hun is de kast donker.
Een uil kan zijn kop 270 graden draaien!
Via de link hieronder wordt er goed uitgelegd hoe een uilennek werkt:
https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/blog/lezen/uiterst-beweeglijke-kop
Als het jong net uit het ei is verlaat het vrouwtje de kast niet. Het jong krijgt veelvuldig kleine hapjes voer, en de vrouw eet er zelf ook van. De muizen zijn dus bedoeld als voedselvoorraad.
WAM en WOM zijn groepsaanduidingen.
Een WAM (ware muis met lange staart) omvat o.a. bosmuis, huismuis en zelfs bruine rat.
Een WOM (woelmuis met korte/halflange staart) omvat o.a. de veldmuis, rosse woelmuis, ook woelrat en muskusrat.
Na ongeveer 3 maanden zijn ze vliegvaardig.
Maar ook als ze kunnen vliegen, blijven ze nog maanden hangen rondom hun geboorteplek. Tegen de herfst moeten ze hun vertrouwde omgeving echt verlaten.
Wanneer een kuiken met z'n kopje zit te wiebelen en draaien noemen we dat fixeren, je ziet ook dat de blik naar èèn punt gericht blijft. Fixeren is het inschatten van de afstand tot een (nu nog denkbeeldige) prooi. Het is dus oefenen voor als ze straks zelf moeten gaan jagen.
De bosuil is een vrij grote gezette uil, ongeveer een 38cm, beetje te vergelijken met de grootte van een kraai, met dikke, rolronde kop en gitzwarte ogen. Maar het is meer pluim dan vogel: een bosuil weegt slechts 500 gram. Ze hebben geen oorpluimpjes maar vertonen een donkere bles op het voorhoofd.
Als je goed kijkt naar de clipjes van de pasgeboren kuikens, zie je al dat de snavel al een heel klein beetje een kromme vorm heeft, maar inderdaad zijn de snavel dan nog een stuk rechter dan van een volwassen uil. Voordat de kuikens geboren worden, heeft de snavel al een belangrijke functie. Op de snavel zit namelijk de zogenoemde 'eitand', waarmee ze uit het ei breken. De eitand valt na een paar dagen af.
Een volwassen bosuil gebruikt zijn snavel om prooien te vangen, te doden en op te eten. Als de prooi die ze hebben gevangen te groot is om in 1x op te eten, gebruiken ze de snavel om hun prooi in stukjes te snijden. Als de kuikens nog heel klein zijn, hoeven ze zelf nog niet het vlees van de prooien te snijden en wordt het in hapklare stukjes aangeboden door hun moeder. Het lijkt me met zo'n iets rechtere snavel voor de kuikens wel makkelijker om die stukjes aan te nemen van mama Bosuil! Een bijkomend voordeel!
Hoe ouder de kuikens worden, hoe krommer de snavel mee groeit. Het is genetisch bepaald dan hun snavel krom en sterk wordt. Dat hebben de kuikens dus in hun DNA meegekregen van hun ouders. De kuikens gebruiken hun snavel natuurlijk om te eten, maar als ze straks het nest verlaten gebruiken ze de snavel bijvoorbeeld ook om te klimmen. Dan is zo'n sterke, kromme snavel ook heel handig!
De Vogel Bescherming Nederland (waar Beleef de Lente een onderdeel van is) is tegen het houden van uilen en roofvogels als huisdier.
Deze dieren horen vrij in de natuur te leven, en zijn niet geschikt als huisdieren.
Dus: NOOIT een uil of andere roofvogel als huisdier nemen!
Geniet maar gewoon van de beelden die je bij ons kan zien :-)
Een uil grijpt de prooi met zijn klauwen, en knijpt de prooi dood. De klauwen werken als een soort bankschroef, en zijn heel sterk. Als je goed kijkt zie je soms bij de muizen de afdrukken van de klauwen nog in het vachtje.
Enquête
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSco_ZliH3rmbyYpeGP-gv-ShlIPsa4k8PEKoLiFyKFfTkfm-A/viewform?usp=sf_link
De jongen maken in het nest wel wat bedelgeluidjes (bedelsnurken zoals wij het noemen), en doen dit vaak als V de nestkast even verlaat. Nu het jong overdag alleen blijft begint het in de avond uren ook al meer te roepen. Het echte bedelroepen begint als het takkelingen zijn, ook om de ouders te laten weten waar ze zitten.
Wanneer een vrouwtjesvogel gaat broeden ontstaat er op de buik een "broedplek". Daar waar het vrouwtje op de eieren zit verdwijnen de veren en ontstaat een kale plek. Op deze plek lopen meer bloedvaatjes dan elders door de huid, waardoor er meer warmte wordt afgegeven. Na het uitkomen van de eieren blijven de jonge vogels daardoor ook op temperatuur. Na ongeveer een week zijn de jongen al beter in staat om zichzelf op temperatuur te houden. We zullen dan ook gaan zien dat onze vrouw Bosuil het kuiken steeds langer alleen zal laten. Zij gaat dan zelf ook weer jagen.
Na ongeveer 36 uur werkt het systeem volledig en gooien de kuikens al braakballen op, naarmate ze groter worden, meer onverteerbaar materiaal, zoals de botjes van een muis
Ook volwassen bosuilen gebruiken de kast enkel om in te broeden, ze zien het niet als 'hun huis'. De jonge takkelingen worden nog tot ver in de zomer gevoerd, de jongen blijven nog een tijdje onder de vleugels van V en M.
Ja, de uil kan ook overdag goed zien. Net als de meeste nachtdieren worden hun pupillen groter om meer licht op te kunnen vangen als het donker is en kleiner als het licht is. Daarnaast hebben de ogen ook meer receptoren om licht op te vangen dan dagdieren. Dus ze kunnen zowel dag en nacht goed zien.
Muizen en ratten die vergiftigd zijn worden door uilen gegeten, met meestal noodlottige gevolgen.
Mensen gaan er teveel van uit dat muizen die gif eten in hun holletje dood gaan. Helaas werkt het zo niet.
Muizen zijn door het vergif veelal verzwakt en zijn daardoor een makkelijker prooi voor een uil dan een gezonde muis
Het gif wordt niet afgebroken en na het eten van een aantal muizen sterft ook de uil.
Roofvogels en uilen hebben een gat in hun tong (achteraan). Dat is van groot belang, aangezien ze anders met het inslikken van prooien zouden stikken. De luchtpijp blijft open via het gat in de tong!
Biotoop
De Bosuil komt vooral voor in loofbossen en gemengde bossen met een goede ondergroei en met open gedeelten. Maar hij komt ook voor in open parkachtige landschappen, kerkhoven, parken (Amsterdamse Bos) en zelfs in oude boomsingels. Een voorwaarde is dat er voldoende broedmogelijkheden aanwezig zijn. Bij het ontbreken van holle bomen wordt gebroed in oude nesten, nestkasten en in gebouwen. De gemiddelde grootte van het territorium is 20-30 ha.
minimale afstand tussen twee territoria 500 meter
Als het mannetje iets overkomt gaat het vrouwtje proberen de kuuks in haar eentje groot te brengen. Ze moet dan zelf op jacht gaan, wat ze normaal ook doet samen met M als de kuuks een week of 2 oud zijn.
Op zo’n moment is het weer ook zeer bepalend voor het al of niet slagen van een nest. Bij regen zijn er weinig muizen, dan moet het vrouwtje langer van het nest op jacht naar voedsel voor de kuuks
Tijdens het broeden en de eerste 14 dagen na het uitkomen van de eieren, rekent het vrouwtje op het mannetje voor haar voedsel later gaat ook het vrouwtje mee op jacht.
Soms leggen ze ook voer neer op voorraad, voor wanneer de jongen uitkomen, beetje afhankelijk van het aanwezige voedsel in het gebied waar ze leven.
Als er een periode komt met weinig muizen, passen ze zich aan. Hun menu is erg gevarieerd en kan sterk verschillen afhankelijk van het voedselaanbod. Naast muizen, eten ze ook heel wat vogels, kikkers, salamanders.
De bosuil legt tussen de 1 en 3 dagen na de paring het eerste ei.
Er is een terugmelding bekend. Een van de jongen die in deze kast is geringd is teruggevonden in een kast in het Nationaal Park de Meinweg en ze had dat jaar zelf 3 kuikens. Van andere locaties zijn er voor bosuilen ook terugmeldingen, bijvoorbeeld in Het Gooi van verkeersslachtoffers die als jong geringd zijn. Een interessante terugmelding is van een bosuil die werd gevonden in een bosje bij Eemnes. Uit de ringinformatie weten we dat deze uil maar liefst 25 jaar oud werd.
De bosuil legt meestal 2 tot 4 eieren. Bij hoge uitzondering worden er wel eens 5 geteld, maar dat is erg zeldzaam.
De jongen kijken de kunst af van de ouders maar het instinct om te jagen is aangeboren, ook weesuilen zullen gaan jagen. Het is leren door 'trial and error', door oefening worden ze beter en ze leren van fouten. Een filmpje van een lerende en jagende jonge uil: https://www.youtube.com/watch?v=RSf0TD_mPqI