Architectonische vaardigheden van eksters

Maart is dé maand om de bouw van eksternesten te volgen. Hoewel ze er onder gunstige weersomstandigheden soms al in februari mee beginnen, bieden maart en begin april de beste kans om eksters aan de slag te zien. De bomen zijn nog kaal en de eksters hebben het voorjaar in hun kop. De partners hebben een huwelijk voor het leven gesloten, dus ze kunnen meteen aan de slag. Heeft een paartje eenmaal een geschikte plek uitgekozen, dan kan de bouw beginnen. Meestal kiezen ze daarvoor een hogere boom of struik, maar af en toe zoeken ze het dichter bij de grond. En blijkt de plek toch niet zo geschikt, dan beginnen ze gewoon ergens anders opnieuw. Soms bouwen ze nog een tweede nest. De meningen over de functie daarvan lopen uiteen, maar het sterkt de vogels in ieder geval in hun vaardigheden en soms slapen ze erin. Vaak gebruiken ze de takken uit zo’n eerste nest om het definitieve bouwsel mee te vervaardigen.

Eksters hebben wel een tijdje nodig om het nest te bouwen, soms enkele weken. Maar dan heb je ook wat. Ze beginnen met een vlonder van takken en twijgen die ze dan om de dikkere takken van de boom winden. Beide partners bouwen, maar vaak levert een van beide vogels materiaal aan dat de ander kunstig tot een kraamkamer vlecht. En dat gaat per toerbeurt.

Eksters gebruiken ook andere dingen die dienst kunnen doen, van plantenwortels tot soms zelfs snoeren en ijzerdraad als ze die vinden. Is het casco eenmaal gereed, dan kan de inrichting beginnen. Met klei en mest bekleden ze de nestkom, en die wordt daardoor zo stevig dat zelfs een behoorlijke storm hem nog niet uit de boom krijgt. Als bescherming tegen de zon en vijanden voorzien de eksters het nest vaak nog van een overkapping, die ze ingenieus over het nest heen weten te plaatsen. De ingang zit dan goed verstopt ergens aan de zijkant van het bouwsel.

Dat eksternesten stevig zijn, weten ook andere vogels. Kraaien vallen eksters vaak lastig tijdens de nestbouw en pikken een onaf nest soms in om er zelf in te broeden. Oude nesten vinden regelmatig gretig aftrek bij soorten die zelf moeite hebben een eigen nest te bouwen. Ransuilen en torenvalken bijvoorbeeld zijn liever lui dan moe op dat gebied. Zit er een ogenschijnlijk verlaten eksternest in een boom die het veld moet ruimen, let dan altijd goed op of er geen andere vogels in huizen.

Volg de nestbouw van eksters eens zonder over de andere gewoonten van deze bouwmeesters na te denken. Daarover lees je meer in onze digitale vogelgids. Want dat ze niet altijd lieverdjes zijn, dat geloven we voor deze keer wel.