Kerkuilen kunnen het hele jaar broeden. Als er geen beperkende factoren waren, konden we deze vogels veel vaker zien. Wat zijn de bedreigingen voor een kerkuil?
Gif Poster
Hele jaar door broeden
Kerkuilen kunnen in alle maanden van het jaar broeden. Hun voedselsituatie moet dan wel optimaal zijn. De meeste broedparen leggen dus vooral in april en mei eieren. Maar na een zachte winter en bij een groot aanbod van (veld)muizen broeden ze ook eerder.
Eten en gegeten worden
De kerkuil heeft drie natuurlijke vijanden: havik, oehoe, en steenmarter. De steenmarter, die zich snel uitbreidt en ook beschermd is, overvalt nogal eens een broedende kerkuil.
Voedselschaarste
De grootste dichtheid heeft de kerkuil in het kleinschalig cultuurlandschap: kleinere boerenbedrijven, heggen en struiken, een wat ‘rommelige’ inrichting van het landschap. Dat is in Nederland steeds minder voorradig door stadsuitbreidingen en vooral ook de schaalvergroting en intensivering van de landbouw. Dat zorgt enerzijds voor minder nestgelegenheid. Anderzijds is er op dat type landbouwgrond geen alternatief voedsel voorhanden voor kerkuilen tijdens slechte muizenjaren.
Verkeersslachtoffers
Het aantal verkeersslachtoffers onder kerkuilen is helaas groot. In sommige gebieden kan het percentage boven de 70% stijgen. De oorzaak daarvan is de hoge dichtheid aan veldmuizen in brede bermen van wegen en hoe kerkuilen jagen. Ze gebruiken vaak een hectometerpaaltje als uitkijkpost om muizen te vangen. Als de kerkuil zijn prooi beet heeft, keert hij terug naar het paaltje om zijn prooi te verorberen. De paaltjes staan dicht aan de weg, bij het opvliegen kunnen auto's de vogels raken, met fatale gevolgen.
Gif
Kerkuilen zijn bijzonder gevoelig voor bestrijdingsmiddelen tegen knaagdieren (ratten, muizen). Heb je uilenkasten hangen, gebruik geen gif!
Kommer en kwel
Is het alleen kommer en kwel voor de kerkuil? De zachte winters van de laatste jaren doen de soort goed. Net als intensieve nestbescherming door vrijwilligers. Die hebben in het verleden de kerkuil voor Nederland gered. Daardoor herstelt de populatie zich enigszins, maar de gevaren zijn nog niet geweken.
Eerste ei in Eersel
Bij Beleef de Lente staan we nog droog. Maar in Eersel (Noord-Brabant) hebben vrijwilligers melding gemaakt van een eerste kerkuilen-ei. Ook daar kijken ze met een camera mee in het nest.
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
