Navigatie overslaan
Middelste bonte specht / Shutterstock Alle berichten
Middelste bonte specht / Shutterstock Idde Lammers

Door Idde Lammers
Redacteur Vogels

Meer vogels op golfbanen

Geplaatst op 30 oktober 2019

Op de Zuid Limburgse Golf & Country Club Wittem draait het niet alleen om strakke greens, aangeharkte bunkers en uitdagende holes. Ook de natuur heeft er topprioriteit. Vogelbescherming Nederland adviseerde de club over een vogelvriendelijk beheer van de oudste golfbaan in Limburg. “Er zijn inmiddels 71 verschillende vogelsoorten op onze golfbaan waargenomen”, zegt het trotse bestuurslid Daphne Heijboer.

Waarom staat natuurbeheer bij jullie club hoog in het vaandel?

“Omdat wij op een prachtige plek zitten, midden in de natuur, deels zelfs in een Natura 2000-gebied, wat een hoge graad van bescherming kent én verdient. Het is wat men vroeger het ‘goed rentmeesterschap’ noemde: ons terrein, zo’n 50 hectare zo goed mogelijk beheren en doorgeven aan een volgende generatie.”

Golfbaan / Willy Opreij Golfterrein / Willy Opreij Golfbaan / Willy Opreij

Spelen de belangen van de natuur al langer een prominente rol op de golfbaan?

“Ja, wij voeren sinds 2012 – als eerste in Zuid Limburg – het internationale GEO-certificaat voor Duurzaam Golfbaan Beheer. Dit gaat overigens veel verder dan alleen het duurzame beheer van de golfbaan zelf. Ook zaken als bijvoorbeeld afvalscheiding, energieverbruik en het gebruik van streekeigen producten in het restaurant spelen hierbij een rol. Maar eigenlijk zijn we al sinds de oprichting in 1956 bezig met de omvorming van een productiebos voor de Staatsmijnen tot een gevarieerde biotoop.”

Raaf / Elwin van der Kolk Raaf / Elwin van der Kolk

Welke vogelsoorten voelen zich bij jullie op de club thuis?

“Er zijn in totaal 71 soorten gespot! Het merendeel bestaat uit bos- en parksoorten als de grote lijster, grote bonte specht, grauwe vliegenvanger en appelvink. In het meer open gedeelte met struweel en hagen vind je de geelgors, braamsluiper en tuinfluiter. Twee jaar geleden hadden we een ravenpaar. Maar ook de teller van het aantal roofvogels staat op vijf, inclusief de rode wouw en visarend.  In ons clubgebouw houden we een lijst bij van alle waargenomen soorten. Zo betrekken we al onze leden bij de natuur.”

Ook hebben we in 2018 20 extra spreeuwennestkasten opgehangen. Deze waren dit jaar allemaal ‘in gebruik'.

Welke rol vervulde Vogelbescherming om de golfbaan vogelvriendelijker te krijgen?

“Onze club was een van de 7 pilot-banen in Nederland voor het samenwerkingsproject tussen de Nederlandse Golf Federatie en Vogelbescherming, Nederland. Binnen de pilot ‘Committed to Birds’ is een medewerker van Vogelbescherming verschillende keren bij ons langs geweest. Samen hebben we de golfbaan zorgvuldig bekeken. Uit deze bezoeken is een advies gekomen. Deze adviezen hebben we opgevolgd! We richten ons specifiek op de heuvellandsoorten. De ambassadeurssoorten zijn de groene specht, de koekoek en de droomsoorten zijn de kortsnavelboomkruiper en de middelste bonte specht. Deze laatste soort hebben dit jaar al op de baan gezien.”

Grasmus / Jan Lok Grasmus / Jan Lok Grasmus / Jan Lok

Welke specifieke maatregelen hebben jullie de afgelopen jaren voor de vogels genomen?

“De hagen worden pas na het broedseizoen gesnoeid, zodat de oudervogels ongestoord kunnen broeden en voor hun jongen kunnen zorgen. Ook hebben we in 2018 20 extra spreeuwennestkasten opgehangen. Deze waren dit jaar allemaal ‘in gebruik’.  Wij hebben graag meer spreeuwen op de baan. Ze eten – op een nette manier – de aaltjes die de greens omploegen. Zo snijdt het mes aan twee kanten.  Daarnaast geven we in de winter extra bijvoeding aan vogels in de vorm van o.a. vetbollen. En grootschaliger ingreep is het aanpakken van de bosschages rond de fairways. Door een specifiek bosrandbeheer willen we een geleidelijkere overgang creëren tussen open terrein en bos. Dit zal de biodiversiteit ten goede komen. Ook het beheer van de meidoornhagen is een belangrijk punt.  Een dichte haag vormt een mooie schuil- en broedplek voor bijvoorbeeld de geelgors. Maar ook heggenmus, winterkoning en grasmus broeden erin. Dit zijn belangrijke waardvogels voor de koekoek.”

Op veel golfbanen wordt nog kunstmest gebruikt. Zijn jullie daar al mee gestopt?

“Ja! Wij zijn al een tijd terug overgestapt op andere grassoorten, die geen kunstmest behoeven. Sterker nog, het zogeheten ‘straatgras’ – wat we niet willen hebben – gedijt goed bij extra stikstof. Wij willen juist andere grassen stimuleren, die geen kunstmest nodig hebben en minder gevoelig zijn voor schimmels. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn dan ook niet noodzakelijk.”

Hebben golfers tijdens het spelen wel aandacht voor vogels?

“Ha, dat is een goede vraag! Wittem ligt afgelegen in een prachtig natuurgebied  en ‘de natuurbeleving’ is bij ons optimaal: geen storende bebouwing, geen verkeerslawaai.  Golfers bij ons –naast onze leden ook zo’n 5000 gasten uit het hele land – genieten zeker van de rust, de ruimte, en zullen absoluut genieten van de aanblik van vogels. Maar, of zij elke soort weten te herkennen? Wij hebben een zeer actieve club van vogelaars en die weten dat wel… We hebben op een viertal plekken in de baan, waar ook fietsers en wandelaars passeren, borden geplaatst met informatie over de bij ons te vinden flora en fauna en over ons duurzaamheidsbeleid.”

Schapen op golfterrein / Willy Opreij Schapen op golfterrein / Willy Opreij Schapen op golfterrein / Willy Opreij

Hebben jullie voor de toekomst nog verdergaande natuurambities?

“Zeker, wij streven ernaar het ons toevertrouwde natuurgebied niet alleen te beheren, te behouden, maar waar het kan, ook te verbeteren. Dat betekent niet alleen, geen chemische bestrijdingsmiddelen (meer) gebruiken, maar ook, de biodiversiteit vergroten. Wij doen dit nu al door schapen op de baan de ‘rough’ te laten kort houden. De focus voor komend jaar ligt bij het bosrandbeheer. We gaan verder met het creëren van die geleidelijke overgang van open terrein naar het bos ter vergroting van de biodiversiteit.”

Heeft de Zuid Limburgse Golf & Country Club Wittem als het om natuurvriendelijk beheer gaat een voorbeeldfunctie voor andere golfclubs in Nederland?

“Nou, dat durf ik niet te zeggen. We doen ons best! Iedereen is welkom om te komen kijken.”

Vogelboeken en -gidsen

Ben je op zoek naar een goed boek over vogels of de natuur? Vogelbescherming heeft een uitgebreid en gevarieerd aanbod in onze winkel en onze webshop. 

Bestel en help de vogels

Meimaand Kijkermaand

Begin het buitenseizoen goed! Tijdens de Meimaand Kijkermaand krijg je op alle optiek van ons eigen merk 10% korting. Leden van Vogelbescherming krijgen korting bovenop de ledenkorting. Hét moment om een verrekijker aan te schaffen.

Bekijk de aanbiedingen