Navigatie overslaan
Velduil / Peter Boers - Fotogalerij Alle berichten
Velduil / Peter Boers - Fotogalerij Raymond Klaassen

Door Raymond Klaassen
Onderzoeker Rijksuniversiteit Groningen

Nachtelijke muizenvangers op de akkers

Geplaatst op 24 oktober 2017

Als je ’s nachts door het buitengebied rijdt, kun je nog wel eens een uil tegenkomen. Een witte schim in de koplampen... Kerkuil?! Van mijn vader heb ik geleerd de bochten extra langzaam te nemen om, met groot licht, de akkers af te kunnen speuren. Maar hoeveel uilen er soms ’s nachts rondvliegen, dat wordt pas duidelijk als je er echt naar gaat kijken.

Sinds enige jaren probeer ik af en toe veldleeuweriken te vangen tijdens de najaarstrek ten behoeve van een Europees ringproject. Om de vogels naar de netten te lokken speel ik het geluid van een zingende veldleeuwerik af. Opvallend is dat de vogels zich in de regel pas na middernacht laten vangen. Ineens hangen er dan 2, 8, 10, 20 tegelijk in het net. Het is altijd spannend of  leeuwerikentrek is, want soms blijft de gehoopte piek na middernacht uit. Dan rest niets anders dan onverricht ter zake huiswaarts te keren.

Veel veldmuizen op vogelakkers

Naast leeuweriken vang ik wel eens uilen, of eigenlijk vang ik altijd wel een uil. Die komen ook op het geluid van de leeuwerik af, want ze zien (horen) daar een lekker hapje in. Meestal een ransuil, vaak een kerkuil, en heel heel soms een velduil.

Eén keer probeerde ik leeuweriken te vangen op een ‘Vogelakker’. Dat is een maatregel voor muizenetende roofvogels zoals de grauwe en blauwe kiekendief. Door een uitgekiend ontwerp met een afwisseling tussen braakstroken en luzernestroken wemelt het daar van de veldmuizen. Ik wist niet wat ik meemaakte, de ene na de andere ransuil hing in de netten. Eind van de avond acht ransuilen gevangen en geen veldleeuwerik gezien. De week erop vingen we op dezelfde plek een heuse velduil!

Ransuil / Raymond Klaassen Ransuil / foto: Raymond Klaassen Ransuil / Raymond Klaassen

Uilen als bijvangst

De uilen waren altijd ‘bijvangst’ en een pleister op de wond in nachten dat de leeuweriken verstek lieten gaan. Dit veranderde met het Waddenfondsproject Wadvogels van Allure van Vogelbescherming en Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels. Onderdeel daarvan was het vangen van velduilen voor GPS-loggeronderzoek.

In plaats van bijvangst waren de uilen ineens het doel geworden. De eerste nacht in de buurt van een Vogelakker was het gelijk raak, eerst twee kerkuilen maar toen BOEM een velduil in het net. De eerste Velduil ooit met een GPS-logger op zijn rug was een feit. De tweede avond ‘alleen’ maar drie kerkuilen. De derde avond weer een kerkuil en toen, YES, de tweede velduil. Ook deze mocht met een logger op de rug haar weg vervolgen. De vierde avond alleen een ransuil (eigenlijk was ook het weer er niet naar).

Wat mij dan nog het meeste opvalt zijn al die uilen die er überhaupt ’s nachts op die Vogelakkers rondstruinen! Overdag stikt het er van de torenvalken en kiekendieven, maar blijkbaar gaat dat ’s nachts net zo hard door, maar dan met uilen. Als we de akkerbouwgebieden van Nederland wat aantrekkelijker willen maken voor uilen, lijken Vogelakkers het ei van Columbus.

Raymond Klaassen is onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen en specialist op het gebied van het volgen van vogels met behulp van allerlei zender- en loggertechnieken. Hiermee bestudeert hij migratie, maar ook hoe vogels het landschap lokaal gebruiken.

Blijf op de hoogte

Lees nieuws en de mooiste artikelen op onze site. En ontvang maandelijks een selectie van de beste artikelen in je mail.

Aanmelden Vogelnieuws

Meimaand Kijkermaand

Begin het buitenseizoen goed! Tijdens de Meimaand Kijkermaand krijg je op alle optiek van ons eigen merk 10% korting. Leden van Vogelbescherming krijgen korting bovenop de ledenkorting. Hét moment om een verrekijker aan te schaffen.

Bekijk de aanbiedingen