Genieten van smienten

Smienten broeden onder meer in Scandinavië en Siberië – en in zeer kleine aantallen in Nederland - en trekken in het najaar massaal naar ons land. De meeste arriveren in oktober, november om in december te pieken. In februari tot april reppen ze zich weer naar hun noordelijke broedgebieden.

Zoals nagenoeg alle eenden, maakt ook de smient weinig werk van zijn nest. Meer dan een kuiltje bekleed met wat dons is het niet. Het vrouwtje bebroedt de gemiddeld acht eieren gedurende 24 tot 27 dagen alleen. Een zware klus. Gelukkig hoeft ze de jongen niet te voeden. De kuikens zijn nestvlieders; ze verlaten meteen het nest en foerageren zelfstandig. Na zeven weken zijn ze vliegvlug.

Ze zijn bij ons met veel, heel veel, soms met bijna een miljoen. Een enorm aantal dat wel langzaam maar zeker daalt. Dat ligt vooral aan een internationale afname van het broedsucces. Wat mogelijk weer te maken heeft met een verslechtering van voedselaanbod en waterkwaliteit in Scandinavië. Maar ook de jacht (vooral in Rusland) en - periodiek - vogelgriep eisen bij de smient hun tol.

Zoals zo vaak in de vogelwereld hebben de mannen qua uiterlijk en zang ‘de beste papieren’. Hij is een beauty met zijn kastanjebruine kop met roomgele kruin en voorhoofd; zij is wat bruinig al heeft ook zij een mooie witte buik en aantrekkelijk kleine blauwe snavel. Ze lijkt minder bedeeld, maar dat is behoorlijk uitgekiend. Smienten broeden immers op de grond en weinig verborgen. Het bruine, wat gemêleerde verenkleed zorgt voor camouflage.

(Vermeend) verschil in schoonheid; onmiskenbaar verschil in muzikaal talent. Hij weet wonderschoon te fluiten terwijl zij het tot weinig meer dan wat knorrig karr karr karr weet te brengen.

Smienten zijn zogeheten grondeleenden, net als bijvoorbeeld wilde eenden en slobeenden. Ze foerageren zowel door oppervlakkig ‘te happen’ in het water als half-duikend. Ze kantelen hierbij het lijf, steken dit half onder water en houden alleen ‘het kontje’ boven het water. Een grappig gezicht! Waterplanten vormen slechts een deel van het menu. Net als bij ganzen is ook bij smienten het vette boerengras favoriet.

Dat boerengras moet wel afgewisseld worden door grote en kleine waterpartijen. Om zich veilig te voelen (en te zijn) dutten de eenden overdag op het water om in de schemer te verhuizen naar het grasland. Een machtig gezicht en geluid.

Niet allemaal hanteren ze dit ritme, zeker niet in natuurgebieden en andere – in de ogen van smienten - veilige gebieden. Daar, en in het rustiger gelegen boerenland zijn ook overdag foeragerende smienten te zien.

Smienten zijn vooral ’s nachts in het polderland te horen; het waterrijke lage land in het westen en het noorden. Toch zijn de kleine ‘fluiteendjes’ niet per se aan zoet water gebonden. Een kwart van de wintergasten houdt zich in de delta op.

Groot genoegen, die honderdduizenden ‘geelkruintjes’ en bruine dames. Trek de wandelschoenen aan, stap op de fiets of in de warme auto! Trotseer de kou, de wind en de grijze luchten. Pieuw, wieuw, pieuw, karr karr karr….

Smienten zijn gelukkig in veel graslandgebieden te zien.

Goede plekken:

• De Reeuwijkse Plassen; de kijkhut aan de Bosmankade in Bodegraven en vogelkijkscherm aan de Lecksdijk in dezelfde gemeente.
• De Workumer Buitenwaard nabij Workum in Friesland; uitzichtpunt It Soal
• Polder Zeevang tussen Purmerend, Oosthuizen en Edam. Hier is ook de slaaptrek goed te volgen.
• De Nieuwkoopse Plassen
• De Ouwekerkerplas aan de Amstel. Vanuit een prima kijkhut zijn de smienten goed te zien. Een  beetje rare locatie, zo tussen twee snelwegen.
  Routebeschrijving voor auto’s en fietsers. Ter extra verduidelijking. Voetgangers kunnen het beste uitstappen NS of metro Holendrecht. Vandaar via Meibergdreef zuidwestelijke richting lopen. Dan via loop/fietsbrug over de A2 naar Middenweg lopen.