Rosse grutto

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Roept schel en grutto-achtig "haa-haa-haa…". Balts lijkt op die van grutto.

• Balts
• Roep
• Roep en balts

Broeden

Territoriaal. Heeft baltsvlucht met baltsroep. Nest een ondiepe laagte, spaarzaam bekleed met wat plantenmateriaal en korstmos. Broedt vaak op verhoging, met goed uitzicht. Legtijd eind mei-juni. Eén broedsel, meestal vier eieren. Broedduur 20-21 dagen; vrouwtje broedt 's nachts, mannetje overdag. Jongen zijn nestvlieders, na ca. 28 dagen vliegvlug.

Leefgebied

Tijdens de trek en in het overwinteringsgebied vooral op (zandige) wadplaten, in voorjaar ook graslanden aan de kust met veel emelten. Soms aan het strand. Overtijt vooral op rustige zandplaten. Broedt in struiktoendra in laagland, open bostoendra, stenige hoogvlakten, natte rivierdalen, open lariksbos dicht bij open water.

Voedsel

Buiten de broedtijd op het wad vooral zeepieren, zeeduizendpoten en zagers, wormen, tweekleppigen (nonnetjes bijvoorbeeld) en kreeftachtigen; in grasland vooral regenwormen en emelten. Soms kikkervisjes en kleine visjes. In de broedtijd vooral insecten, wormen, mollusken en soms zaden en bessen. Zoekt voedsel op het oog en op de tast door te pikken en te prikken. Vrouwtjes hebben langere snavels en foerageren in dieper water. Zoekt vooral in grote groepen voedsel.

Vogeltrek

Broedgebieden in het arctisch gebied worden direct na grootbrengen jongen verlaten. Deel trekt naar West-Europa (vooral Waddenzee) om te overwinteren (ondersoort lapponica). Ander deel (vooral Siberische vogels, ondersoort taimyrensis) trekt veel verder weg, naar Afrikaanse wadgebieden. Najaarstrek vooral augustus-september. Voorjaarstrek vooral in mei, vogels vliegen in één keer van West-Afrika naar de Waddenzee. Vetten dan hier op voor de laatste etappe naar de toendra's. Trekt zowel overdag als 's nachts, liefst in groepen. Begint de trek met wind mee.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Talrijk in het (westelijk) Waddengebied, daarbuiten aanmerkelijk schaarser. In het voorjaar te zien in groepjes op graslanden aan de kust van Noord-Holland, Friesland en Groningen.

In Europa

Broedvogel in Lapland en Noord-Rusland.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming zet zich al lange tijd in voor bescherming van de Waddenzee (stopzetten en verduurzaming schelpdiervisserij, Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen). In samenwerking met BirdLife International werken wij ook aan de bescherming van de trekwegen (flyways) van veel vogelsoorten (waaronder de rosse grutto).

Wat kun jij doen

Het is belangrijk dat wadvogels zoals rosse grutto's rustig kunnen foerageren en rusten bij hoogwater. Houd daarom gepast afstand.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Vogelbescherming en de Waddenzee
• Rust voor Vogels, Ruimte voor mensen
• Vogelbescherming en flyways

Actuele berichten

• Rekening houden met vogels op dijken
• Dankzij getijdenwijzer gaan recreatie en vogelrust samen
• Grutto’s onderweg
• 1 windsurfer kan (onbedoeld) 100.000 vogels verstoren

Downloads

• Beschermingsplan duin- en kustvogels, basisrapport deel A (pdf, 1.80 Mb)
• Beschermingsplan duin- en kustvogels, basisrapport deel B (pdf, 6.90 Mb)
• Broedsucces van Kustvogels in de Waddenzee (pdf, 972 Kb)
• De Waddenzee als kruispunt van vogeltrekwegen (pdf, 2.14 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Verschillende natuurgebieden die door rosse grutto’s worden gebruikt als foerageergebied of slaapplaats, zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om de Grevelingen, Noordzeekustzone en Oosterschelde. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in een database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving