Ruigpootbuizerd
Rough-legged Buzzard, Buteo lagopus - Sperwerachtigen (Accipitridae)
De ruigpootbuizerd is de buizerd van het noorden, die leeft van lemmingen en woelmuizen. Een echte trekvogel die bij ons van oktober tot april wordt gezien in open land. Hij is behoorlijk zeldzaam en pas op: buizerds met kleur en tekening die lijken op die van de ruigpoot zijn algemeen en worden vaak aangezien voor ruigpootbuizerd.
Snel naar informatie over:
Herkenning
De ruigpootbuizerd heeft lange vleugels en vliegt met soepele, trage vleugelslag. Heel anders dan buizerd met zijn stijve, snellere vleugelslag. De staart heeft een witte basis en een of meer zwarte banden. Onder de vleugels zitten grote zwarte polsvlekken en de meeste ruigpoten hebben een zwart buikschild. Van dichtbij is het bevederde loopbeen te zien. Bidden doen zowel buizerds als ruigpootbuizerds. Maar de ruigpoot doet dat wel vaker.
Geluid
Miauwende roep, lijkt op die van buizerd. Niet in Nederland te horen.
45-63 cm, spanwijdte 120–153 cm
PARTRIDGE
Leefwijze
Broeden
Paren zijn territoriaal. Baltsvluchten om territorium te markeren. Bouwt nest gewoonlijk op de grond, op een rotsrichel, heel soms in een lage boom. Broedtijd mei-juni. Eén legsel, aantal eieren sterk afhankelijk van hoeveelheid voedsel. In jaren met weinig voedsel 2-3 eieren, als er veel voedsel is wel 5-7. Broedduur 28-31 dagen, begint na leggen eerste ei. Jongen vliegvlug na 34-45 dagen. Worden nog 3-5 weken gevoerd.
Leefgebied
In open duin, grote heidevelden en hoogvenen, ook wel akkers, weilanden en jonge bosaanplant. Op trek ook in andere landschappen. Broedt op toendra's, in open taiga en in bergachtige gebieden en hoogvlaktes.
Voedsel
Kleine zoogdieren: vrijwel uitsluitend woelmuizen en in het broedgebied lemmingen. Zelden grotere prooien en dan alleen als er gebrek is aan kleine zoogdieren. Jaagt veel vanuit de lucht, in rustige glijvlucht, vaak onderbroken door langdurig bidden. Ook wel vanuit zit, een paaltje, lage boom of vanaf de grond.
Vogeltrek
Verlaat de noordelijke broedgebieden geheel en trekt in Europa vanuit Scandinavië vooral zuid- en zuidoostelijk weg, naar Midden en Oost-Europa, zuidelijk tot in de Balkan en Noord-Griekenland. In Nederland te zien vanaf oktober tot in april. In jaren met een goed broedsucces, veel oostenwind in de trektijd of veel sneeuw zijn er bij ons meer dan in andere jaren.
Vogelbescherming Optiek
Verspreiding en aantal
wintergast in uiterst klein aantal
Neemt sinds 1980 af als wintervogel; de aantallen in de laatste tien jaar zijn te laag om een trend te berekenen. In sommige jaren invasies, zoals in de herfst van 2011.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 50-80 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
In normale winters vooral in en rond de Oostvaardersplassen, in de Lauwersmeer en op de Waddeneilanden. In invasiejaren op veel meer plaatsen in open land met veel veldmuizen.
In Europa
Fenno-Scandinavië en Noord-Rusland.
Meer informatie
Bescherming
Had vroeger veel te lijden van vervolging en vergiftiging door pesticiden. Sterfte verder door verkeer, elektrocutie (hoogspanningsleidingen) en als bijvangst in vallen van pelsjagers.
Wat kun jij doen
Ruigpootbuizerds profiteren van woelmuisrijke situaties, in dynamische, natuurlijke open landschappen (duinen, kwelders) en in boerenland.
Vindt u een dode, verzwakte of gewonde ruigpootbuizerd, neem dan contact op met de Werkgroep Roofvogels Nederland.
Meer weten?
Actuele berichten
- Buizerd vs. Ruigpootbuizerd
- Buizerds overspoelen ons land
- Zenderonderzoek vogels zet bescherming in gang
Downloads
Wet- en regelgeving
De ruigpootbuizerd is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn ruigpootbuizerds beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de ruigpootbuizerd wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal