Navigatie overslaan
Kuifeend / Elwin van der Kolk

Kuifeend

Tufted Duck, Aythya fuligula - Eenden (Anatidae)

Met hun zwart-witte verenpak en kuif zijn de mannetjes van de kuifeend onmiskenbaar. In tegenstelling tot de wilde eend duiken kuifeenden naar hun voedsel. Het gele oog van deze vogel is opvallend. Op de diepere wateren dobberen de kuifeenden graag rond, maar zeker in de winter zijn ze ook in het stedelijk gebied terug vinden. Kuifeenden eten waterdieren die tussen de waterplanten leven. Ook de planten zelf worden gegeten.

Kuifeend / Agami

Herkenning

Mannetjes zijn opvallend zwart met witte flanken, vrouwtjes overwegend bruin met lichtere flanken. Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een kuif, maar deze is bij mannetjes langer. In vlucht is te zien dat kuifeenden een witte baan over de slagpennen hebben lopen.

Geluid

Man tijdens balts hoge fluitende, gorgelende en trillend geluiden. Vrouw een laag "raah-raah".


40-47 cm, spanwijdte 65-72 cm

Deze soort lijkt op:

Winkeloverzicht

Vogelbescherming-optiek en andere topmerken

Ruime sortering, hoge kwaliteit in alle prijsklassen, 40 jaar expertise en persoonlijk advies in de winkel in Zeist. Ons enthousiaste en deskundige winkelteam demonstreert graag de verschillende modellen en mogelijkheden, zodat je zelf kunt vergelijken en op je gemak je keuze kunt maken. Én je steunt het werk van Vogelbescherming.

bekijk ons ruime assortiment in onze webshop

Leefwijze

Broeden

Broedt vanaf mei. Eén legsel met 8-11 groengrijze eieren. Als er zich meer dan 14 eieren in het nest bevinden, heeft een ander vrouwtje waarschijnlijk haar eieren erbij gedumpt. Broedduur 23-28 dagen. Vrouwtje broedt de eieren uit. De kuifeend is geen koloniebroeder, maar op een geschikte locatie kunnen zich wel meerdere nesten bevinden op een tiental meters van elkaar. Nesten verborgen in oevervegatie. De jongen zijn nestvlieders en kunnen na 45-50 dagen vliegen.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Broedt in Europa van Noorwegen tot aan het midden van Frankrijk, in laagland- en steppe-achtige gebieden. Eutrofe wateren van 3-5 meter diep hebben de voorkeur, met eilanden om op te broeden en voldoende vegetatie ter beschutting. De kuifeend komt veel voor op grote zoetwatermeren, reservoirs, vijvers en rustige, langzaam stromende rivieren. In Nederland veel in weidegebieden met sloten en vaarten.

Voedsel

Kuifeenden zijn omnivoor. Ze eten voornamelijk schelpdieren zoals zoetwatermossels, maar ook kreeftachtigen en andere waterdieren die tussen de waterplanten leven, staan op het menu. Ook waterplanten, zaden en granen worden gegeten. Duikt naar voedsel.

Vogeltrek

Nederlandse broedvogels overwinteren voornamelijk in Zuid-Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en op het Iberisch schiereiland. Overwinteraars in Nederland zijn afkomstig uit Centraal- en Noord-Europa. In Centraal en Noordwest-Europa zijn er veel standvogels. Trekkende kuifeenden trekken weg uit hun broedgebied omstreeks september en komen daar weer aan rond april.

MijnVogelvinder blauwborst

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

Verspreiding en aantal

vrij talrijke broedvogel | gedeeltelijk wegtrekkend | doortrekker en wintergast in groot aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

De algemene populatietrend van de broedvogels is stabiel. Vanaf midden twintigste eeuw groeide het aantal in Nederland snel, maar later stabiliseerde dat. Als niet-broedvogel geen significante aantalsverandering.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 17.000-20.500 (in 2018-2020)
Geschat maximum aantal overwinteraars 220.000-280.000 (in 2016-2021)
Doortrekkers 210.000-270.000, nov (in 2016-2021)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

De kuifeend is wijdverspreid door Nederland te vinden in sloten, moerassen en op open wateren als het IJssel- en Markermeer.

In Europa

Kuifeenden broeden in het gehele Palearctisch gebied in boreale, gematigde en steppezones. In Europa strekt het broedgebied zich uit van Noord-Noorwegen tot aan 45 graden NB in het zuiden, ongeveer halverwege Frankrijk.

Meer informatie


Bescherming

Bedreigingen voor deze soort zijn de verdwijning van geschikt leefgebied, een verminderd broedsucces door verstoring en stadsontwikkeling. Wordt in veel landen (onder meer Frankrijk) bejaagd. Buiten broedtijd gevoelig voor verstoring door waterrecreatie.

Wat wij doen

Vogelbescherming maakt zich sterk voor verbetering van de waterkwaliteit en de natuurkwaliteit in Nederlandse wetlands en in de delta. Daar profiteert een soort als de kuifeend van. Dat doen we op verschillende manieren, onder meer via een netwerk van vrijwillige WetlandWachten, die ogen en oren in het veld zijn en rapporteren over negatieve ontwikkelingen en kansen van gebieden.

Wat kun jij doen

De kuifeend is gevoelig voor verstoring al leven ze dicht bij de mens. Probeer verstoring zo veel mogelijk te voorkomen en bekijk ze op afstand. Profiteert van natuurvriendelijk graslandbeheer en natuurvriendelijke oevers.

Meer weten?

Actuele berichten

Downloads


Wet- en regelgeving

De kuifeend is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kuifeenden beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kuifeend wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Verschillende natuurgebieden die door kuifeenden worden gebruikt als foerageergebied of slaapplaats, zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om het IJsselmeer, Lauwersmeer en Sneekermergebied. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in een database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal