Taigaboomkruiper
Treecreeper, Certhia familiaris - Boomkruipers (Certhiidae)
De taigaboomkruiper lijkt erg op de boomkruiper en zorgvuldige bestudering en geluid zijn erg belangrijk. Er zijn twee ondersoorten mogelijk in Nederland: de nominaat familiaris, die als trekvogel in oktober tot in de winter te zien is, en de Midden-Europese broedvogel macrodactyla (kortsnavelboomkruiper) die in Limburg en Oost-Nederland broedt.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Een typische boomkruiper met stijve staart, dunne kromme snavel en bruin gestreepte bovendelen. Ten opzichte van de boomkruiper is het patroon op de vleugel zeer belangrijk: de geel-oranje baan over de handpennen vormt vanaf de rand van de vleugel eerst een 'bakje' en daarna een veel steilere vorm dan bij boomkruiper. De nominaat is daarnaast veel witter, met een spierwitte wenkbrauw die uitloopt op de rug, en spierwitte onderdelen, tot achter de poten. Als de kortsnavelboomkruiper goed te zien/ fotograferen is, is de korte snavel een bruikbaar kenmerk.
Geluid
Roep is dunner en ijler "sriee" dan de boomkruiper. Zang is duidelijk anders. Deze begint hoog, en daalt daarna 2x (bij de boomkruiper stijgt hij).
12,5 cm
Leefwijze
Broeden
Eileg begin april tot eind juni, vooral tweede helft april en begin mei. Heeft één of twee broedsels per jaar, meestal 5 - 6 eieren. Broedduur 13 - 15 dagen. De kortsnavelboomkruiper broedt in oudere loofbossen en nestelt in een boomspleet of achter loszittende bast, weinig in boomholten. Jongen na 17-18 dagen vliegvlug. Na uitvliegen nog 8-10 dagen gevoerd.
Leefgebied
De taigaboomkruiper broedt (in Scandinavië en verder (zuid-)oostelijk) in gemengde bossen met groter aandeel van (zilver-)spar en in mindere mate den. Op plekken waar boomkruiper ook voorkomt, wordt habitatvoorkeur beïnvloed door deze. De kortsnavelboomkruiper komt vooral veel voor in oude (gemengde) loofbossen met enige ondergroei en dood hout en/of los schors.
Voedsel
Voedsel vooral insecten en spinnen, die hij met kromme dunne snavel uit spleten in hout en schors haalt. In de winter soms ook zaden. Foerageert net als boomkruiper door te beginnen onderaan een boom, al voedselzoekend omhoog te kruipen, en bij de top omlaag te vliegen naar de voet van een volgende boom.
Vogeltrek
Taigaboomkruiper is als zeldzame trekvogel uit Scandinavië en Oost-Europa (Baltische staten) te verwachten vanaf half oktober, met name op de Waddeneilanden en verder zuidelijk langs de kust. Geeft er de voorkeur aan om geen grote wateroppervlaktes over te steken. Kortsnavelboomkruiper is hoofdzakelijk standvogel.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
De taigaboomkruiper is een trekvogel waarvan de aantallen fluctueren, met name door weersomstandigheden in het broedgebied. De kortsnavelboomkruiper is een broedvogel in kleine aantallen sinds 1993 in Nederland, met name in Zuid-Limburg, en sinds 2005 ook in Overijssel en Gelderland. Sinds 2011 lijken de aantallen zich te stabiliseren.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | aantal onbekend |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Taigaboomkruiper: Waddeneilanden vanaf half oktober.
Kortsnavelboomkruiper: Zuid-Limburg, Zuidoost-Achterhoek en Oost-Twente.
In Europa
Broedt in grote delen van Europa, schaars in bepaalde landen zoals Nederland, België, West-Frankrijk, Spanje (wel in Pyreneeën), Griekenland en Zuid-Turkije, Italië, Roemenië en Polen.
Meer informatie
Bescherming
De soort geldt wereldwijd niet als bedreigd.
Meer weten?
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De taigaboomkruiper is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn taigaboomkruipers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de taigaboomkruiper wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal