Navigatie overslaan
Koperwiek / Elwin van der Kolk

Koperwiek

Redwing, Turdus iliacus - Lijsters (Turdidae)

De koperwiek is een lijster met koperrode 'oksels' die in vlucht opvallend zijn. Het zijn karakteristieke broedvogels van de naaldbossen van Scandinavië. Koperwieken zijn alleen in september tot mei in Nederland te zien, vooral op besdragende struiken in parken en tuinen en op weilanden grenzend aan hagen en bosjes. Koperwieken hoor je in oktober overtrekken. Met een scherp en lang 'psriiiihhhh' houden de vogels contact met elkaar. Ze trekken met miljoenen over Nederland, soms in enkele dagen of zelfs één dag.

Koperwiek / Agami

Herkenning

Bovendelen bruin en onderdelen wit met sterke donkere streping. De flanken en ondervleugeldekveren zijn koperrood gekleurd en vallen in de vlucht goed op. De kop is opvallend getekend met een roomwitte wenkbrauwstreep en een witte mondstreep.

Geluid

Roep in vlucht hoog, scherp "psrieee….", in zit kort "tsjuk". Zang met kenmerkend op en neer gaand "turie-turie-turie-turie-tuur…".


19-23 cm

Deze soort lijkt op:

Mijn tuin een vogelparadijs

Doe gratis de Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven, en ontvang van Vogelbescherming makkelijke en praktische tips. Ook voor vlinders en vleermuizen kun je aan de slag. Doe je mee?

Doe de Postcode Vogelcheck

tuin / shutterstock

Leefwijze

Broeden

De koperwiek is geen Nederlandse broedvogel. Broedt vanaf eind april tot in juli en heeft twee legsels van meestal 4-6 eieren. Ze broeden alleen, maar soms ook in los kolonieverband. Komvorming nest van gras, mos, twijgjes met wat modder bevindt zich op de grond in dichte vegetatie, of ergens laag in bosjes of dode boomstomp. De jongen zitten zo'n 12-15 dagen op het nest en zijn nog 2 weken na het uitvliegen afhankelijk van de ouders.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Koperwieken zijn in de winter regelmatig (in groepjes) aan te treffen in weilanden, boomgaarden, bossen, parken en tuinen. Ze foerageren op besdragende struiken: duindoorn is populair, maar ook de bessen van hulst, lijsterbes en kardinaalsmuts eten ze graag. In zijn Scandinavische broedgebied broedt de koperwiek in dicht struikgewas en in bomen. Leeft vooral in naaldbossen, maar ook in berkenbossen en op bergvlaktes en zelfs in wilgenbos.

Voedsel

In de winter voornamelijk wormen, bessen en zaden. Tijdens de broedtijd insecten, wormen en slakken.

Vogeltrek

Koperwieken trekken in zuidwestelijke tot zuidoostelijke richting weg vanuit hun Fenno-Scandinavische broedgebieden. Er zijn terugmeldingen van geringde koperwieken uit Frankrijk en het Iberisch Schiereiland, Italië en de landen tot aan de Zwarte Zee en Syrië. Koperwieken overwinteren in Midden- en Zuid-Europa. Nederland vormt ruwweg de noordgrens van het overwinteringsgebied. Ze trekken 's nachts en overdag in soms grote groepen. In september en vooral oktober zijn ze met noordenwind soms massaal in Nederland aan te treffen. De voorjaarstrek valt minder op en vindt vooral in Oost-Nederland plaats in maart en april.

Online cursus Tuinvogels van Nederland

In deze vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel tuinvogels en hun geluiden herkennen. Met handige tips, filmpjes, ezelsbruggetjes en leuke weetjes om nog meer van vogels te genieten.

Meld je aan voor de gratis cursus

Pimpelmees / Pixabay

Verspreiding en aantal

doortrekker en wintergast in zeer groot aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

De koperwiek is geen broedvogel in Nederland. Het aantal vogels dat in Nederland overwintert neemt af, wat past in een Europese afname.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 0 (in 2022)
Geschat maximum aantal overwinteraars 25.000-100.000 (in 2013-2015)
Doortrekkers 200.000-1.000.000 (in 2008-2012)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Vooral aan de kust zijn in oktober hele grote groepen doortrekkers te zien. In najaar en winter ook vaak te vinden in fruitteeltgebieden, waar ze foerageren op valfruit.

In Europa

De koperwiek komt voor in de boreale naaldboszone, en in lagere dichtheden nog noordelijker tot in de dwergwilgzone langs de arctische toendra's. Aan de zuidkant van het verspreidingsgebied is de verspreiding erg onregelmatig, in berggebieden strekt de verspreiding zich het sterkst uit in zuidelijke richting.

Meer informatie


Bescherming

De koperwiek broedt niet in Nederland en wordt hier niet bedreigd. Wereldwijd en Europees gaat de soort in aantal achteruit. Koperwieken hebben last van strenge winters of koude zomers. Rond de Middellandse zee vindt illegale jacht plaats.

Wat wij doen

In Nederland onderneemt Vogelbescherming geen speciale acties voor de koperwiek. We ondersteunen BirdLife Partners rondom de Middellandse Zee die strijden tegen soms grootschalige illegale jacht.

Wat kun jij doen

In de winter kun je (rottend) fruit neerleggen in je tuin. Als je struiken met inheemse bessen aanplant, doe je vele vogelsoorten een plezier, zeker ook koperwieken.

Meer weten?

Actuele berichten

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De koperwiek is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn koperwieken beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de koperwiek wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal